Διερευνώντας τις εμπειρίες μητέρων για ένα διαδικτυακό εκπαιδευτικό πρόγραμμα μουσικής γονεϊκότητας

Μαρία Παπαζαχαρίου-Χριστοφόρου

Προφορική ανακοίνωση: ερευνητική εργασία

Περίληψη

Τα βρέφη γεννιούνται με έμφυτη ικανότητα να συμμετέχουν σε μουσικές αλληλεπιδράσεις από τη γέννηση τους (Gordon, 1971). Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των βρεφών και των φροντιστών τους είναι μουσικές, συνδυάζοντας τη μουσική και τη γλώσσα σε μια εκφραστική, καλλιτεχνική μορφή. Ο όρος musical parenting (μουσική γονεϊκότητα) περιγράφηκε αρχικά από τις Custodero και Johnson-Green (2003), ως οι πρακτικές, οι αξίες και οι συμπεριφορές που υιοθετούν οι γονείς στις μουσικές αλληλεπιδράσεις τους με τα παιδιά τους. Η Koops (2020) ανέπτυξε πρόσφατα τη θεωρία του family musicking (οικογενειακή μουσικoτροπία), η οποίο περιλαμβάνει τις πτυχές musical parenting και parenting musically και αποτελεί πλαίσιο κατανόησης της μουσικής αλληλεπίδρασης που συμβαίνει στις οικογένειες. Παρόλο που η μουσική γονική μέριμνα θεωρείται διαισθητική πρακτική, (M. Papousek, 1996), πολλοί ερευνητές προτείνουν ότι η εκπαίδευση των γονέων για την κατανόηση του μουσικού κόσμου των παιδιών, θα μπορούσε να τους ενδυναμώσει και να βελτιώσει τις πρακτικές της μουσικής γονεϊκότητας(Koops, 2020; McLean, et al., 2019)

Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνήσει τις εμπειρίες μιας ομάδας μητέρων που συμμετείχαν σε ένα διαδικτυακό εκπαιδευτικό πρόγραμμα μουσικής γονεϊκότητας, με στόχο να αυξήσει τις γνώσεις σχετικά με τη χρήση της μουσικής με τα βρέφη και να προτείνει πρακτικές εφαρμογές. Τα ερευνητικά ερωτήματα ήταν τα εξής: (1) Πώς εξελίχθηκε η μουσική γονεϊκότητα κατά τη διάρκεια της συμμετοχής των μητέρων στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα; (2) Ποιες οι αντιλήψεις των μητέρων για το ρόλο του προγράμματος στη διαμόρφωση των πρακτικών μουσικής ανατροφής που υιοθέτησαν; Συμμετέχουσες στην έρευνα ήταν δεκαοκτώ μητέρες με βρέφη έως 12 μηνών. Η έρευνα διήρκησε έξι μήνες χρησιμοποιώντας ποιοτικές ερευνητικές μεθόδους: ημιδομημένες συνεντεύξεις και άτυπες συζητήσεις με τις μητέρες-συμμετέχουσες, ψηφιακά ημερολόγια των συμμετεχουσών και βιντεοσκοπημένα βίντεο, καθώς και επιτόπιες σημειώσεις της ερευνήτριας κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος. 

Τα ευρήματα έδειξαν ότι κατά τη διάρκεια της συμμετοχής στο πρόγραμμα, οι μητέρες ενεπλάκησαν σε πολυτροπικές μουσικές αλληλεπιδράσεις με τα βρέφη τους, ενισχύοντας το συντονισμό στη δυάδα μητέρας-βρέφους. Διαφάνηκε ότι οι μητέρες ενίσχυσαν την αυτοπεποίθηση τους και εμπλούτισαν με συνειδητές μουσικές δραστηριότητες τη φροντίδα των βρεφών τους. Οι συζητήσεις και ο αναστοχασμός που ενεργοποιούνταν από τη συντονίστρια του προγράμματος  κατά τη διάρκεια των συναντήσεων, προήγαγε τη σιγουριά των μητέρων για τη χρήση της μουσικής, βοηθώντας τις να ξεπεράσουν αρχικούς δισταγμούς.

Στην παρουσίαση θα συζητηθεί η σημαντική συμβολή της παρούσας έρευνας για τη μουσική παιδαγωγική.

Θεματικοί Άξονες
  • Κοινωνικό μουσικό περιβάλλον
  • Μουσικές εμπειρίες με νόημα
  • Μουσική ψυχολογία και ταυτότητες
Λέξεις-κλειδιά εμπειρίες μητέρων, μουσική αλληλεπίδραση, μουσική ανατροφή, μουσική γονεϊκότητα, πρόγραμμα γονεϊκότητας
Γλώσσα παρουσίασης Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Η Μαρία Παπαζαχαρίου-Χριστοφόρου, Ph.D., είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Μουσικής Εκπαίδευσης και Παιδαγωγικής στο Τμήμα Επιστημών της  Αγωγής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η έρευνά της ειδικεύεται στις κοινωνιολογικές διαστάσεις της μουσικής παιδαγωγικής και των μουσικών ταυτοτήτων, τη μουσική εκπαίδευση στην πρώιμη παιδική ηλικία, τη μουσική γονεϊκότητα και τις άτυπες πρακτικές μουσικής μάθησης. Είναι ιδρύτρια και διευθύντρια της ερευνητικής μονάδας LifeLong Music Engagement Research Unit, SosciEAtH, και είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του EuNetMERYC. Έχει εξειδίκευση στη θεωρία της μουσικής μάθησης του Edwin Gordon και είναι ενεργό μέλος του GIML. Οι ερευνητικές της δραστηριότητες περιλαμβάνουν συνεργασία με άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα μέσω του προγράμματος Erasmus+ και άλλων πρωτοβουλιών. Η Δρ Παπαζαχαρίου-Χριστοφόρου έχει παρουσιάσει ερευνητικές εργασίες σε πολυάριθμα διεθνή συνέδρια και έχει δημοσιεύσει εκτενώς σε περιοδικά με κριτές και πρακτικά συνεδρίων.