Αξιοποίηση της μουσικής ηχογράφησης σε περιβάλλοντα εκμάθησης παραδοσιακής μουσικής: Μελέτη περίπτωσης με νέους μουσικούς στην Αλεξανδρούπολη

Φανιουδάκη, Ελένη, Νίκος Ευφραιμίδης

Προφορική ανακοίνωση: ερευνητική εργασία

Περίληψη

Η διαδικασία της ηχογράφησης μπορεί να αξιοποιηθεί ως ένα δυναμικό, εξωσχολικό πλαίσιο μάθησης σε πραγματικές συνθήκες παραγωγής μουσικής, που ενισχύει ουσιαστικά τις γνώσεις και τις δεξιότητες των μαθητών, προάγει τη δημιουργικότητα και συμβάλλει στην καλλιέργεια ομαδικότητας και αυτοαξιολόγησης. (Velikova & Radev, 2023). Μέσα από τις διαδικασίες μουσικής παραγωγής, οι μαθητές αναπτύσσουν ικανότητες σύλληψης, οργάνωσης και τελειοποίησης καλλιτεχνικών ιδεών (Clauhs κ.ά., 2019). Παράλληλα με την εξοικείωση στο περιβάλλον ηχογράφησης και την κατανόηση της διαδικασίας παραγωγής ήχου, η ικανότητα τους να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες αναγνωρίζεται ως θεμελιώδης (Kearney & Commins, 2018). Η σύνδεση της τεχνολογίας με την παραδοσιακή μουσική, ενός κλάδου που στην κοινή αντίληψη δεν συνδέεται άμεσα με τα σύγχρονα μέσα, ενισχύει τη δυνατότητα του είδους να προσαρμόζεται και να προσελκύει το ενδιαφέρον των νεότερων γενεών.

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της διαδικασίας ηχογράφησης ως εργαλείου εκμάθησης παραδοσιακής μουσικής, με επίκεντρο την παραγωγή μουσικού δίσκου από μαθητές του Αρχείου Μουσικολαογραφικής Παράδοσης "Χρόνης Αηδονίδης" στην Αλεξανδρούπολη. Οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως ανήλικοι, ηλικίας 7 έως 18 ετών, που δραστηριοποιήθηκαν ως τραγουδιστές και οργανοπαίκτες. Είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ολόκληρη τη διαδικασία παραγωγής: από την ατομική εκμάθηση, στην ομαδική ερμηνεία, και τέλος στην ηχογράφηση σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας απέκτησαν πολύτιμες εμπειρίες σχετικές με τη χρήση μικροφώνων, τη ρύθμιση του ηχητικού σήματος και την καταγραφή του σε κονσόλα ήχου. Ακολούθησε διαδικασία ανατροφοδότησης με ανάλυση της ηχητικής αποτύπωσης της εκτέλεσής τους με χρήση λογισμικών DAW (Digital Audio Workstation) όπως το Cubase. Παράλληλα με την εξοικείωση τους με την επεξεργασία ήχου μέσω ψηφιακών εργαλείων, οι μαθητές εντόπισαν σφάλματα και σε ορισμένες περιπτώσεις προχώρησαν σε επανηχογράφηση. Η διαδικασία αυτή τους έδωσε τη δυνατότητα να βιώσουν την παραγωγή μουσικής σε πραγματικές συνθήκες.

 Μετά την ολοκλήρωση της παραγωγής, πραγματοποιήθηκε ομάδα εστίασης, κατά την οποία οι μαθητές μοιράστηκαν τις εμπειρίες και τα διδάγματα που αποκόμισαν. Πολλοί ανέφεραν ότι η διαδικασία τους βοήθησε να κατανοήσουν βαθύτερα τα στάδια παραγωγής μουσικής και να ενισχύσουν τις δεξιότητές τους στη συνεργασία. Επιπλέον, αρκετοί εξέφρασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μουσική τεχνολογία, ένα τομέα που, αν και δεν συνδέεται παραδοσιακά με το συγκεκριμένο είδος, είναι πλέον απαραίτητος για τη σύγχρονη καλλιτεχνική παρουσίαση και διάδοσή του.

Θεματικοί Άξονες
  • Διαθεματικές προσεγγίσεις στη μουσική εκπαίδευση
  • Ιστορικές και πολιτισμικές διαστάσεις και σύγχρονες εκπαιδευτικές πρακτικές
  • Πλουραλισμός και μουσικοί πολυγραμματισμοί
Λέξεις-κλειδιά παραδοσιακή μουσική, ηχογράφηση, μουσική τεχνολογία, βιωματική μάθηση, σύγχρονα περιβάλλοντα
Γλώσσα παρουσίασης Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Η Φανιουδάκη Ελένη αποφοίτησε από το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας το 2018 και από το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Τοπική Ιστορία» του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης το 2022. Είναι ιδρυτικό μέλος του συνόλου «Εμμέλεια» (2016), με το οποίο έχει πραγματοποιήσει συναυλίες και δισκογραφικές δουλειές, ενώ διδάσκει μουσική από το 2018. Έχει δημοσιεύσει άρθρο στον συλλογικό τόμο «Έμφυλη Βία-Βία κατά των γυναικών» (2021). Έχει παρουσιάσει εργασίες σε συνέδρια της ημεδαπής που διοργάνωσε το ΔΠΘ και το ΕΚΠΑ (2022) αλλά και του εξωτερικού, όπως το συνέδριο της SIEF και το 7ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών (2023).

Ο Νίκος Ευφραιμίδης αποφοίτησε από το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας το 2017 και από το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Τοπική Ιστορία» του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης το 2025. Κατέχει πτυχίο Αρμονίας (2011) και Παραδοσιακού Κλαρίνου (2024). Αποτελεί μαέστρο και ενορχηστρωτή του συνόλου «Εμμέλεια» (2016), με το οποίο έχει πραγματοποιήσει συναυλίες και δισκογραφικές δουλειές. Διδάσκει κλαρίνο, θεωρητικά μουσικής και σύνολα σε ωδεία και στη δημόσια εκπαίδευση. Έχει δημοσιεύσει άρθρο στον συλλογικό τόμο «Έμφυλη Βία - Βία κατά των γυναικών» (2021). Παράλληλα, ασχολείται με την ηχοληψία και τη μουσική επεξεργασία, χρησιμοποιώντας προγράμματα όπως το Cubase.