Η μουσική αποτελεί βασικό πυλώνα στη διαμόρφωση της ταυτότητας των εφήβων και μέσο ικανοποίησης των βασικών ψυχολογικών τους αναγκών (Evans & McPherson, 2017). Οι Karkou και Joseph (2017) επισημαίνουν ότι οι μουσικές ταυτότητες των ατόμων βρίσκονται σε συνεχή διαπραγμάτευση και ροή (flux), και ορίζουν αυτή την συνθήκη ως «κινούμενες ταυτότητες» (movement identities) (σελ. 232). Η αλληλεπίδρασή του ατόμου με το κοινωνικό περιβάλλον, έχει ως αποτέλεσμα την ανακατασκευή και επαναπροσδιορισμό της μουσικής του ταυτότητας. Ειδικότερα στην εφηβική ηλικία, όπως αναφέρει ο Marcia (2002), τα άτομα εισέρχονται χωρίς δέσμευση, σε μια διαδικασία εξερεύνησης, πολλαπλών μουσικών ρόλων, συνθήκη που όρισε και ως identity moratorium. Η εξέταση των εμπειριών που διαμορφώνουν τις μουσικές ταυτότητες των εφήβων μαθητών/τριών, αναδεικνύεται σημαντική στο πλαίσιο της μουσικής εκπαίδευσης, γιατί προσφέρει χρήσιμη πληροφόρηση που αφορά στις συνθήκες ή καταστάσεις που μεγιστοποιούν τα κίνητρά τους για δια βίου συμμετοχή στη μουσική πράξη (Παπαζαχαρίου-Χριστοφόρου, 2021), και ξεδιπλώνει τασυστατικά που ισχυροποιούν τη μουσική τους ταυτότητα. 

Η παρούσα πρόταση αφορά στην παρουσίαση μέρους μιας μεγαλύτερης ερευνητικής διαδικασίας, που εξέτασε την διαδικασία κατασκευής της μουσικής ταυτότητας ενός εφήβου μαθητή από την Κύπρο, ο οποίος κατά την περίοδο της έρευνας συμμετείχε σε ένα εύρος πλαισίων μουσικής μάθησης (Αργυρού, 2023). Τα ερωτήματα που κατεύθυναν την έρευνα ήταν: 

1. Πώς περιγράφει ο μαθητής την πορεία διαμόρφωσης της μουσικής του ταυτότητας;
2. Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στη διαμόρφωση της μουσικής του ταυτότητας;

Η διερεύνηση του ζητήματος έγινε με την συλλογή πολυδιάστατων ποιοτικών δεδομένων (παρατήρηση, συνεντεύξεις, άτυπες συζητήσεις, ημερολόγιο αναστοχασμού), σε διάρκεια έξι μηνών για τη συγκεκριμένη περίπτωση μαθητή, τα οποία αναλύθηκαν θεματικά.

Τα ευρήματα κατέδειξαν πως οι πρώτες μουσικές εμπειρίες του μαθητή στο οικογενειακό του περιβάλλον θεωρήθηκαν από τον ίδιο εξαιρετικά σημαντικές για την εξέλιξη της σχέσης του με τη μουσική. Πέραν από το οικογενειακό του πλαίσιο, η μουσική του ταυτότητα διαμορφώθηκε μέσα από την αλληλεπίδρασή του με άλλα άτομα (δάσκαλους, φίλους, συμμαθητές), και σε διαφορετικά μουσικά πλαίσια, δίνοντάς του την ευκαιρία να εξερευνήσει μια ποικιλομορφία μουσικών ρόλων, και να ταυτιστεί με νέα μουσικά είδη. Διαφάνηκε πως ο μαθητής κατάφερνε να αξιοποιεί κάθε πλαίσιο μουσικής μάθησης με διαφορετικό τρόπο για να εμπλουτίσει και ενισχύσει τη μουσική του ταυτότητα. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η διαπίστωση από τα δεδομένα της έρευνας ότι στον μαθητή, κατοικοέδρευαν διαφορετικές μουσικές ταυτότητες, χαρακτηριστικά των οποίων επέλεγε να χρησιμοποιεί ανάλογα με το εκάστοτε πλαίσιο στο οποίοβρισκόταν. Ο ίδιος επισήμανε ότι οι θετικές εμπειρίες που βίωνε κατά τις μουσικές εμφανίσεις του σε διάφορες εκδηλώσεις και η αυτονομία που του παρέχονταν σε συλλογικές άτυπες μουσικές συμπράξεις, αποτέλεσαν τα σημαντικότερα συστατικά που τον έκαναν να νιώθει αληθινός μουσικός.

• Μουσικές εμπειρίες με νόημα
• Μουσική ψυχολογία και ταυτότητες

Ο Νικόλας Αργυρού είναι διδακτορικός φοιτητής στο Marry Immaculate College στις επιστήμες της αγωγής υπό την εποπτεία της Δρ. Μαρίας Βαρβαρίγου. Αποφοίτησε με διακρίσεις από το μεταπτυχιακό μουσικής παιδαγωγικής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου (M. Mus. Μουσική Παιδαγωγική – Summa Cum Laude), το πτυχίο μουσικής Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου (B. Mus - Summa Cum Laude) και το Ελληνικό ωδείο στην εκτέλεση κιθάρας και ανώτερων θεωρητικών, με βαθμό «Άριστα παμψηφεί». Από το 2017, διδάσκει σε ωδεία, μαθήματα μοντέρνας κιθάρας, φωνητικής και ηλεκτρικού μπάσου και μουσικής θεωρίας. Το 2022 ξεκίνησε τη συνεργασία του με το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, όπου συντονίζει τον μουσικό όμιλο. Επίσης, είναι εξωτερικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Ψυχοθεραπείας Επαγγελματικής και Προσωπικής Ανάπτυξης (Ι.Ψ.Ε.Π.Α), όπου επιτελεί μουσικές δράσεις σε κατοικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης που φιλοξενούν άτομα με αναπηρία. Είναι ενεργό μέλος του οργανισμού Youth Peace Ambassadors Network (YPAN) και έχει συμμετάσχει σε ποικίλα συνέδρια στην Ευρώπη μέσω των προγραμμάτων Erasmus + που αφορούν ζητήματα μουσικής, μουσικής παιδαγωγικής και ψυχολογίας. 

Η Μαρία Παπαζαχαρίου-Χριστοφόρου, Ph.D., είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Μουσικής Εκπαίδευσης και Παιδαγωγικής στο Τμήμα Επιστημών της  Αγωγής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η έρευνά της εστιάζει στις κοινωνιολογικές διαστάσεις της μουσικής παιδαγωγικής και των μουσικών ταυτοτήτων, τη μουσική εκπαίδευση στην πρώιμη παιδική ηλικία, τη μουσική γονεϊκότητα και τις άτυπες πρακτικές μουσικής μάθησης. Είναι ιδρύτρια και διευθύντρια της ερευνητικής μονάδας LifeLong Music Engagement Research Unit, SosciEAtH, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του EuNetMERYC και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του International Journal of Music in Early Childhood (Intellect) . Έχει εξειδίκευση στη θεωρία της μουσικής μάθησης του Edwin Gordon και είναι ενεργό μέλος του GIML. Οι ερευνητικές της δραστηριότητες περιλαμβάνουν συνεργασία με άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα μέσω του προγράμματος Erasmus+ και άλλων πρωτοβουλιών. Η Δρ Παπαζαχαρίου-Χριστοφόρου έχει παρουσιάσει ερευνητικές εργασίες σε πολυάριθμα διεθνή συνέδρια και έχει δημοσιεύσει εκτενώς σε περιοδικά με κριτές και πρακτικά συνεδρίων.