Αναζητώντας ήχους της φύσης μέσα από λέξεις και νότες

Ευθαλία (Λίλυ) Δάκα

Προφορική ανακοίνωση: ερευνητική εργασία

Περίληψη

Η παρούσα ανακοίνωση έχει σκοπό να περιγράψει μια διαθεματική προσέγγιση των μαθημάτων της λογοτεχνίας και της μουσικής που οδηγεί στην ενσυνείδητη ακρόαση των ήχων της φύσης και καθοδηγεί τις μαθήτριες / τους μαθητές να αναζητήσουν την επίδραση της μουσικής και του λόγου στα συναισθήματα και στις σκέψεις τους, να «περιγράψουν» συγκεκριμένους ήχους με λέξεις και με νότες, να αποδώσουν οι ίδιοι ηχητικά το αντικείμενο της περιγραφής, με τη φωνή τους, με το σώμα τους ή με κάποιο όργανο, καθώς και να διερευνήσουν τη σιωπή, τη μουσική και τον θόρυβο γύρω τους.

Παραθέτουμε κάποιες περιγραφικές ενότητες της θάλασσας από διηγήματα του Παπαδιαμάντη:

 

"Μυστηριῶδες θέλγητρον ἀπέπνεεν ὅλη ἡ σεληνοφεγγὴς νύξ. Εἰς μικρὸν βράχον παραπλεύρως τῆς νησῖδος, κοῖλον καὶ σπηλαιώδη, τὸ κῦμα προσπῖπτον μετὰ βοῆς καὶ ρόχθου πολλοῦ ἐπλατάγιζε, κ᾽ ἐφαίνετο ἐκεῖ, θορυβοῦσα ἐν τῇ γενικῇ ἁρμονίᾳ τῆς σεληνοφεγγοῦς θαλάσσης, χωριστὴ ὀρχήστρα, ἥτις καθ᾽ ἑαυτὴν ἔκαμνε πλειότερον κρότον ἢ ὅσος ἐγίνετο εἰς ὅλας τὰς ἀγκάλας, τοὺς ὅρμους καὶ τὰς ἀμμουδιάς, εἰς ὅλας τὰς ἀκτὰς καὶ τοὺς σκοπέλους ὅσους ἔπληττον τὰ κύματα". (Η Νοσταλγός).

"Ὁ κρότος τῆς κώπης εἰς τὸ κῦμα δὲν ἀκούεται. Νύκτα χωρὶς σελήνην. Ὁ φλοῖσβος ἐπιτάττει σιωπήν". (Τά Ρόδιν’ Ακρογιάλια).

"Πελώριον κῦμα, λυσσωδέστερον τῶν ἄλλων, ἐκορυφώθη οὐ μακρὰν τῆς ἀκτῆς, μανιῶδες παφλάζον, μετὰ ροίβδου φοβεροῦ ρηγνύμενον κατὰ τοῦ βράχου[....] Καὶ τὰ κύματα φρίσσοντα, ὀρχούμενα, λυσσῶντα, ἐθραύοντο μετὰ παιδικῆς πεισμονῆς κατὰ τοῦ βράχου, ἡττώμενα ἀλλὰ μὴ καταβαλλόμενα, ὑπερήφανα ὡς νὰ εἶχαν τὴν συνείδησιν τοῦ ἰσχυροτέρου καὶ τῆς τελικῆς νίκης τὴν πρόγνωσιν. Καὶ ἓν κῦμα πελώριον, φουσκωμένον, ἑωσφορικόν, πλαταγίζον, ὀγκούμενο. […]"(Ναυαγίων Ναυάγια).

Αναζητάμε λέξεις «ηχηρές», «σιωπηλές», ηχοποιητικές, που εκτείνονται από τον ψίθυρο μέχρι τον πιο εκκωφαντικό ήχο. Βρίσκουμε, ακούμε και παρουσιάζουμε μουσικά έργα που αναφέρονται στη θάλασσα. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Θαλασσάκι μου (παραδοσιακό τραγούδι)Γιάννης Κωνσταντινίδης «Θαλασσάκι», από το έργο 8 νησιώτικοι ελληνικοί χοροί, C. Debussy Η θάλασσα, L. V. Beethoven Η σονάτα του σεληνόφωτος.

Πραγματοποιούμε έναν «ηχοπερίπατο» και καταγράφουμε τους ήχους της φύσης γύρω μας, αυτοσχεδιάζουμε πάνω σε αυτούς και δημιουργούμε έναν «ηχοχάρτη». Συσχετίζουμε την εμπειρία μας με την καταστροφή του περιβάλλοντος, ευαισθητοποιώντας τα παιδιά για την προστασία του.

Θεματικοί Άξονες
  • Φυσικά περιβάλλοντα και ευαισθητοποίηση μέσω της μουσικής
  • Διαθεματικές προσεγγίσεις στη μουσική εκπαίδευση
Λέξεις-κλειδιά Φύση, μουσική, λέξεις, ήχος, θάλασσα.
Γλώσσα παρουσίασης Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Η Ευθαλία Λίλυ Δάκα γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου DEA του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Université de Paris-Sorbonne-Paris IV) και διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Η μουσική της κατάρτιση περιλαμβάνει δίπλωμα πιάνου από το Ωδείο Atheneaum, (τάξη Ντόρας Μπακοπούλου), σεμινάρια σε Θερινές Ακαδημίες και επιμορφώσεις σε προγράμματα δια βίου μάθησης με επίκεντρο την παιδαγωγική του πιάνου.

Διδάσκει πιάνο στο Μουσικό Σχολείο Ηρακλείου από το 2000, ενώ παράλληλα δραστηριοποιείται σε συναυλίες και συμμετέχει ενεργά σε εκδηλώσεις μουσικής και λόγου.