Οι μουσικές εμπειρίες εμπεριέχουν ποικίλους τρόπους αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων που συμμετέχουν σε αυτές, όπως ο λόγος, ο ήχος, οι χειρονομίες, το βλέμμα, η στάση και η κίνηση του σώματος, η φυσική απόσταση και η εικόνα. Αντλώντας από το πεδίο της κοινωνικής σημειωτικής, με εστίαση στην ανθρώπινη εμπειρία (van Leeuwen, 2005), η πολυτροπική ανάλυση παρέχει τη δυνατότητα μελέτης των τρόπων (modes) στο συγκεκριμένο κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο με στόχο να γίνουν κατανοητά τα πολλαπλά νοήματα και οι αναπαραστατικές δυνατότητες σε μια δράση (Bezemer & Kress, 2015). Στην εκπαίδευση, η χρήση της πολυτροπικότητας έχει μελετηθεί σε ποικίλα περιβάλλοντα και έχουν διατυπωθεί σχετικά παιδαγωγικά μοντέλα (Jewitt, 2008). Στη μουσική εκπαίδευση, οι σχετικές έρευνες είναι ελάχιστες καθώς το ερευνητικό ενδιαφέρον για την πολυτροπική ανάλυση στο πεδίο έχει αναπτυχθεί μόνο τα τελευταία χρόνια. Καθώς η πολυτροπική ανάλυση δεν αφορά σε μεθοδολογία αλλά σε σημειωτική προσέγγιση, η πρόκληση για τις ερευνήτριες και τους ερευνητές είναι να εξετάσουν το δυναμικό δημιουργίας νοημάτων, τη χρήση τους και την αλληλεπίδρασή τους στις υπό εξέταση κοινωνικές-πολιτισμικές συνθήκες (Tomlinson, 2012). Στην παρούσα εισήγηση εστιάζουμε στο σύγχρονο ελληνικό πρόγραμμα σπουδών μουσικής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ως σημασιολογικό κείμενο που θέτει εξ ορισμού ζητήματα ανάγνωσης και ερμηνείας. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να εντοπίσουν και να αποκωδικοποιήσουν τους τρόπους του κειμένου (λεκτικές πληροφορίες, εικόνες, ήχοι, μουσική, γραφικά κ.ά.), με στόχο να κατανοήσουν τους σημειωτικούς κώδικες ως ένα πλέγμα και όχι ως ένα άθροισμα (Χριστοδούλου, 2012). Η πολυτροπική ανάγνωση αναδεικνύει λεπτομέρειες που δεν θα γίνονταν φανερές με κάποια άλλου είδους ανάλυση. Έμφαση δίνεται στην εξερεύνηση των νοημάτων που φέρει ο συνδυασμός τρόπων, όπως ο ακουστικός, ο χωρικός, ο κινητικός, ο απτικός και ο λεκτικός. Επίσης, τίθεται το ερώτημα σε ποιο βαθμό το ελληνικό μουσικό πρόγραμμα σπουδών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ανταποκρίνεται στη σημερινή πολυμεσική-ψηφιακή πραγματικότητα. Το πολυτροπικό πλαίσιο στα προγράμματα σπουδών μπορεί να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς μουσικής να εμπλουτίσουν τις παιδαγωγικές πρακτικές τους λαμβάνοντας υπόψη τα αναδυόμενα μουσικά περιβάλλοντα.

• Προγράμματα σπουδών και κριτική προσέγγιση
• Ψηφιακό περιβάλλον και μουσική εκπαίδευση

Η Ρεγγίνα Σαλτάρη είναι Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (UCL Institute of Education). Διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα για τη Μουσική Εκπαίδευση (MA Music Education) και παράλληλα επιβλέπει υποψήφιους εκπαιδευτικούς μουσικής (PGCE Music). Κατέχει ρόλο Επιτρόπου Έρευνας (Research Commissioner) της ISME για το διάστημα 2024-2026. Έχει διδάξει στο προπτυχιακό και το μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο ΤΜΣ του Ιονίου Πανεπιστημίου της Κέρκυρας και στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Κύπρου. Για τη διδακτορική της διατριβή, πραγματοποίησε εκτενή εθνογραφική έρευνα και μελέτησε την κουλτούρα των μουσικών παιχνιδιών των παιδιών σε ελληνικές σχολικές αυλές. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν εθνογραφική έρευνα, πολυτροπικότητα στη μουσική μάθηση, προγράμματα σπουδών, πρακτικές άτυπης μουσικής μάθησης και ακουστική οικολογία. 

H Μαίη Κοκκίδου (MEd, PhD, post-PhD) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Έχει διδάξει ως ειδική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (ΠΤΔΕ, ΤΕΕΤ) και σε μεταπτυχιακά προγράμματα (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου). Διετέλεσε πρόεδρος της Ε.Ε.Μ.Ε. (2007-2012). Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά, διεθνή περιοδικά. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων μεταξύ των οποίων: «Η εμψύχωση στη Διδασκαλία-Μάθηση», «Ευρωπαϊκά Μουσικά Προγράμματα Σπουδών: Φιλοσοφικοί Προσανατολισμοί, Τάσεις και Συγκριτική Θεώρηση», «From kindergarten to early adulthood: Findings from a longitudinal study», «Διδακτική της Μουσικής», «Μουσικό Βίντεο: οπτικοακουστική αφήγηση, εργαλεία ανάλυσης, εκπαιδευτικές εφαρμογές», «Music Definition and Music Education» και «Δημοφιλής Μουσική». Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στα ΠΣ και στη φιλοσοφία της μουσικής εκπαίδευσης, στη μουσική σημειωτική και στην πολυτροπική πρόσληψη και αντίληψη της μουσικής.