ΟΙ ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΩΣ ΦΟΡΕΙΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Διονυσίου, Ζωή, Ράπτης, Θεοχάρης, Ζερβόπουλος Κωνσταντίνος, Άνθης Σωκράτης, Σπυρίδων Προσωπάρης, Μιχαλόπουλος Μιχάλης
Στρογγυλή τράπεζα
| Περίληψη |
Οι μπάντες των Φιλαρμονικών Εταιρειών αποτελούν το πιο χαρακτηριστικό ίσως κομμάτι του μουσικού πολιτισμού του νησιού της Κέρκυρας. Τον πυρήνα τους αποτελούν μπάντες πνευστών και κρουστών οργάνων, ωστόσο οι φιλαρμονικές εταιρείες αναπτύσσουν συνήθως ευρύτερη μουσική δραστηριότητα που μπορεί να περιλαμβάνει χορωδίες, τμήματα εγχόρδων, πιάνου, θεωρητικών κ.ά. Εντυπωσιακή είναι η διάρκειά τους στον χρόνο, με την πρώτη Φιλαρμονική να ιδρύεται στην Κέρκυρα το 1840, αλλά και η ευρύτερη συμμετοχή των ανθρώπων σε αυτές, με απήχηση σε ολόκληρο το νησί της Κέρκυρας. Σήμερα στο νησί δραστηριοποιούνται 16 φιλαρμονικές εταιρείες με εκατοντάδες μέλη, όλων των ηλικιών (Καρδάμης, 2019). Θεωρώντας ότι οι φιλαρμονικές συνέβαλαν και συνεχίζουν να συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη μουσική παιδεία του τόπου, στη στρογγυλή αυτή τράπεζα θα συμμετέχουν μαέστροι, ως εκπρόσωποι τεσσάρων φιλαρμονικών του νησιού της Κέρκυρας, προκειμένου να συζητηθούν κάποια σημαντικά θέματα που σχετίζονται με τη λειτουργία των φιλαρμονικών και μπορεί να ενδιαφέρουν έναν μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών μουσικής στη χώρα: Πώς διδάσκεται η μουσική στο πλαίσιο των φιλαρμονικών; Πώς καταφέρνουν να παρέχουν μουσική παιδεία δωρεάν; Πώς επιλέγουν τους δασκάλους μουσικής; Ο καλός μουσικός είναι αυτομάτως και καλός δάσκαλος μουσικής; Πώς συνδυάζεται η μακρόχρονη παράδοση μιας μουσικής πράξης που βασίζεται σε πειθαρχία και ιεραρχίες με τις ανάγκες των σημερινών μαθητ(ρι)ών και τις σύγχρονες παιδαγωγικές αρχές; Τι σημαίνει για έναν μαθητή να αισθάνεται μέλος μιας ευρύτερης μουσικής κοινότητας; Τι διατηρεί ενωμένα τα μέλη των φιλαρμονικών, παρά τις πιθανές διαφορές τους στην ηλικία, τις σπουδές, την επαγγελματική ή μη ενασχόληση με τη μουσική και άλλους παράγοντες; (Dubois et al., 2013· Powell et al., 2017· Goodrich, 2019). Στη στρογγυλή αυτή τράπεζα θα έχουμε τη χαρά και την τιμή να συνομιλήσουμε με αρχιμουσικούς και μαέστρους από τέσσερις φιλαρμονικές της Κέρκυρας: από τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας (ίδρ. 1840), τη Φιλαρμονική Εταιρία Μάντζαρος (ίδρ. 1890), τη Φιλαρμονική Κορακιάνας «Σπύρος Σαμάρας» (ίδρ. 1958) και τη Φιλαρμονική Ένωση Κέρκυρας «Καποδίστριας» (ίδρ. 1980). |
|---|---|
| Θεματικοί Άξονες |
|
| Λέξεις-κλειδιά | φιλαρμονικές εταιρείες, μουσική παιδεία στις φιλαρμονικές, δωρεάν μουσική παιδεία, μουσική στην κοινότητα |
| Γλώσσα παρουσίασης | Ελληνική |
| Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών |
Σωκράτης Άνθης Ο Σωκράτης Άνθης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1952. Σπούδασε τρομπέτα στη Φ. Ε. «Μάντζαρος» και στο Ελληνικό Ωδείο. Στην Ελλάδα έχει πάρει μέρος στις σημαντικότερες μουσικές εκδηλώσεις από το 1975 μέχρι σήμερα αλλά και σε πολλές ηχογραφήσεις για δίσκους, για την Ελληνική Ραδιοφωνία και Τηλεόραση. Έχει παίξει με συγκροτήματα μουσικής δωματίου στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες και σε αρκετές εκτός Ευρώπης και ως σολίστ με πολλές ορχήστρες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Υπήρξε στενός συνεργάτης του Μάνου Χατζιδάκι επί εικοσαετία και συμμετείχε σε όλες τις συναυλίες και ηχογραφήσεις έργων του. Υπήρξε κορυφαίος μουσικός στην ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (1975-1990), στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (1980-1991), στην Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Ε.Ρ.Τ (1976-2003), στην Ορχήστρα των Χρωμάτων. Ιδρυτικό μέλος του συγκροτήματος μουσικής δωματίου «Ν. Μάντζαρος» και του κουϊντέτου Χάλκινων Πνευστών MELOS BRASS. Από το 2003 έως το 2009 ήταν Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, ενώ σήμερα είναι Επισκέπτης Καθηγητής. Από τον Αύγουστο του 2013 είναι Αρχιμουσικός & Καλλιτεχνικός Διευθυντής στη Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος». Ζωή Διονυσίου: Η Ζωή Διονυσίου είναι Καθηγήτρια Μουσικής Παιδαγωγικής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Είναι διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μουσική Παιδαγωγική στο σχολείο και στην κοινότητα», και συντονίστρια πολλών δράσεων μουσικής στην κοινότητα. Είναι συνδιευθύντρια σύνταξης του περιοδικού Μουσικοπαιδαγωγικά, συγγραφέας του βιβλίου: «Διδακτική της Μουσικής: Απόψεις, προσεγγίσεις, προοπτικές» (Κάλλιπος, 2025), συν-συγγραφέας τριών άλλων βιβλίων, και επιμελήτρια δύο ιστότοπων μουσικοπαιδαγωγικού περιεχομένου («Ευτέρπη», «Τραγουδώντας Ελληνικά με τα τραγούδια της Μαρίζας Κωχ»). Είναι μέλος της Επιτροπής για τη Μουσική Εκπαίδευση στην Προσχολική Ηλικία (ECME) της Διεθνούς Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση (ISME) (2022-2028) και της Εθνικής Επιτροπής Ελλάδας στο Διεθνές Συμβούλιο για τις Παραδόσεις της Μουσικής και του Χορού (International Council for Traditions of Music and Dance, ICTMD Greece, από το 2022). Κώστας Ζερβόπουλος: Γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 2-9-1970, όπου και ξεκίνησε μαθήματα μουσικής. Διπλωματούχος φλαουτίστας, σπούδασε Μουσικολογία και Μουσική Παιδαγωγική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Άριστα) και έλαβε το Διδακτορικό του Δίπλωμα στη Μουσικολογία (Άριστα) από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Ο Νικόλαος Χαλικιόπουλος - Μάντζαρος και οι μελοποιήσεις του σολωμικού Ύμνου, ανέκδοτη διδακτορική διατριβή, Κέρκυρα: Ιόνιο Πανεπιστήμιο – Τμήμα Μουσικών Σπουδών, 2008, προσβάσιμη στο: https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/20917). Καθηγητής μουσικής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση από το 1998, διετέλεσε Διευθυντής του Μουσικού Σχολείου Κέρκυρας (2012-2017), του Γυμνασίου Λ.Τ. Κασσιόπης (2017-2023), Διευθυντής της «Μουσικής Σχολής Παξών» (2009-2012). Είναι Αρχιμουσικός στη Φιλαρμονική «Σπύρος Σαμάρας» (από το 2012) και από τον Ιούλιο του 2023 Διευθυντής του Γυμνασίου Λ.Τ. Σκριπερού. Ως μουσικολόγος έχει πραγματοποιήσει ομιλίες σε διάφορα συνέδρια, μετείχε ως μουσικολόγος στο χρηματοδοτούμενο από ΕΣΠΑ έργο με τίτλο «Διατήρηση και Προβολή της Μουσικής Κληρονομιάς της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων μέσω της Ψηφιακής Διαχείρισης του Αρχείου των Φιλαρμονικών της» (http://musicarchives.dlib.ionio.gr/musicarchives/) και ετοιμάζει την έκδοση όλων των μελοποίησεων του Ύμνου εις την ελευθερίαν. Μιχάλης Μιχαλόπουλος: Ο Μιχάλης Μιχαλόπουλος ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές στη Φ.Ε. Κέρκυρας, αργότερα στη Φ.Ε. «Καποδίστριας» καθώς και στο Ωδείο Κερκύρας και Εθνικό Ωδείο. Σπούδασε διεύθυνση ορχήστρας πνευστών στο Instituto Superiore Europeo Bandistico (Ιταλία) και συνεργάστηκε με διακεκριμένους μαέστρους όπως οι Jan Cober, Fulvio Creux κ.ά. Έχει διευθύνει ορχήστρες πνευστών στην Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο, Αυστρία και ΗΠΑ. Έχει συνθέσει 3 έργα και διασκευάσει πάνω από 1.350 έργα για Μπάντα και σύνολα πνευστών. Ως προσκεκλημένος εισηγητής έχει διδάξει σε σεμινάρια διεύθυνσης – ρεπερτορίου Μπάντας σε Ελλάδα και εξωτερικό ενώ συμμετέχει τακτικά σε διεθνείς κριτικές επιτροπές. Είναι Αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής «Καποδίστριας» και αρθρογραφεί τακτικά για τη μουσική της Μπάντας και την Ιστορία της. Σπύρος Προσωπάρης: Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1979. Σπούδασε διεύθυνση ορχήστρας, κρουστά, ανωτέρα θεωρητικά και σύνθεση σε Ελλάδα και Ολλανδία. Οργάνωσε και διηύθυνε τη Φιλαρμονική του Δήμου Πειραιά. Ως μουσικός και αρχιμουσικός συμφωνικής ορχήστρας, μπάντας και μουσικών συνόλων εμφανίστηκε σε Ελλάδα, Κύπρο, ΗΠΑ, Ολλανδία, Πολωνία και Σερβία. Έχει συνθέσει 170 έργα και έχει ενορχηστρώσει πάνω από 1070, πολλά από τα οποία παρουσιάστηκαν σε Ελλάδα, ΗΠΑ, Καναδά, Ρωσία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ελβετία, Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Τσεχία, Πολωνία, Βουλγαρία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Αλβανία, Τουρκία και Ν. Κορέα. Έργα του για ορχήστρα πνευστών κυκλοφορούν από την MOLENAAR EDITION’. Τον 2020 κυκλοφόρησε CD με έργα του ερμηνευμένα από τη μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας της οποίας είναι Διευθυντής Σχολών και Αρχιμουσικός της από το 2010. Θεοχάρης Ράπτης: Ο Θεοχάρης Ράπτης είναι Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Ludwig-Maximilians-Universität του Μονάχου. Μετά τον τίτλο Magister στο Τμήμα Μουσικής Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Παναγιώτη & Έφης Μιχελή. Είναι διευθυντής του Εργαστηρίου Τεχνών, Κινητικής έκφρασης και Διδακτικών Εφαρμογών του ΠΤΝ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Αναπληρωτής Διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΠΤΝ Ιωαννίνων και συν-επιμελητής του επιστημονικού περιοδικού Μουσικοπαιδαγωγικά. Τα ειδικά του ερευνητικά ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τη μουσική εκπαίδευση στις μικρές ηλικίες, τη φιλοσοφία της μουσικής αγωγής, τη συστηματική μουσική παιδαγωγική και τη σχέση της μουσικής αγωγής με τα συναισθήματα.
|