Τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα καλούνται να ανταποκριθούν στις ανάγκες ενός μαθητικού συνόλου που παρουσιάζει έντονη ποικιλομορφία (Δόικου  - Αυλίδου, 2020). Αναζητώντας τρόπους για την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών εντός σχολικού πλαισίου, αναδείχθηκε η προσέγγιση της κοινωνικής και συναισθηματικής μάθησης (SEL) η οποία αποβλέπει στην καλλιέργεια δεξιοτήτων που θα «θωρακίσουν» ψυχικά τους μαθητές και θα βελτιώσουν τις σχέσεις μεταξύ τους (Edgar & Morrison, 2021· Zieher et al., 2024). Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει τη λειτουργία της μουσικής ως τρόπου ενίσχυσης της συναισθηματικής επίγνωσης σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο τάξης μέσα από διαθεματικές δραστηριότητες. Υλοποιήθηκαν συνολικά 12 εβδομαδιαίες διδασκαλίες σε μία Γ’ τάξη δημόσιου δημοτικού σχολείου, έτσι ώστε να διερευνηθούν οι παράμετροι που συντελούν στον σχεδιασμό δραστηριοτήτων και στον τρόπο με τον οποίον οι δραστηριότητες επηρεάζουν τους μαθητές, καθώς και οι αντιλήψεις τους ως προς τη μουσική διαθεματική διδασκαλία. Αξιοποιήθηκε η ποιοτική μεθοδολογία με σχεδιασμό εκπαιδευτικής έρευνας δράσης και το δείγμα αποτελούνταν από 17 μαθητές (7 κορίτσια και 10 αγόρια). Για τη συλλογή δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ένα κοινωνιόγραμμα της τάξης, ένα ερωτηματολόγιο διερεύνησης των κοινωνικοσυναισθηματικών δεξιοτήτων των παιδιών βασισμένο στο εργαλείο EmoSociograms του προγράμματος Educardia, άτυπες συζητήσεις με τους μαθητές, μια ομάδα εστίασης στο τέλος της εφαρμογής και το ημερολόγιο της ερευνήτριας ως εργαλείο επαλήθευσης. Από την επαγωγική ανάλυση αναδείχθηκαν θεματικές που αφορούν τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες των μαθητών ατομικά και συλλογικά και παράμετροι που σχετίζονται με την ίδια τη μουσική και τις ποικίλες χρήσεις της στην τάξη. Οι υποκειμενικές αναφορές συναισθημάτων από τους ίδιους τους μαθητές φανέρωσαν την προτίμηση της κοινωνικοσυναισθηματικής διαδικασίας μάθησης μέσω της μουσικής. Σταδιακά, μέσα από τις διδασκαλίες προέκυψε ότι οι μαθητές κατάφεραν να γίνουν πιο συγκεκριμένοι στην κατανόηση των συναισθημάτων και πιο ακριβείς ως προς την αντίληψή τους, ατομικά και συλλογικά. Επιπλέον, οι διαθεματικές δραστηριότητες φάνηκε να βοηθούν στην ενίσχυση της αυτορρύθμισης των συναισθημάτων των παιδιών, ενώ παράλληλα η μουσική, ως δίαυλος επικοινωνίας, τα ενδυνάμωσε στη συλλογική διαχείριση ζητημάτων που προέκυπταν μέσα στα μαθήματα. Τέλος, με βάση την ανατροφοδότηση που παρείχαν οι μαθητές, η οποία συνάδει και με τη  βιβλιογραφία (Váradi, 2022), διαπιστώθηκαν τα οφέλη αξιοποίησης της μουσικής για την ενοποίηση της ομάδας, μέσα από την ικανοποίηση που ένιωθαν οι μαθητές για το κοινό τους έργο. 

• Διαθεματικές προσεγγίσεις στη μουσική εκπαίδευση

Η Δέσποινα Αριστείδου είναι αριστούχος απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, φοιτήτρια του Π.Μ.Σ.  «Μουσική Παιδαγωγική στο Σχολείο και στην Κοινότητα» του Ιονίου Πανεπιστημίου. Το 2020 έλαβε πτυχίου πιάνου με βαθμό «Άριστα Παμψηφεί» και έπαινο δεξιοτεχνίας. Από το 2018 εργάζεται ως εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής στη δημόσια εκπαίδευση και από το 2020 ως καθηγήτρια πιάνου σε ωδείο του Βόλου. Ακόμα,  ως ενεργό μέλος των Μουσικών Συνόλων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας από το 2014 έως σήμερα, έχει λάβει συμμετοχή σε πλήθος συναυλιών, μουσικοθεατρικών παραστάσεων, ηχογραφήσεων καθώς επίσης και μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων σε συνεργασία με φορείς που υποστηρίζουν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Από το 2015 συμμετέχει στην προετοιμασία και διεξαγωγή του μουσικού “Φεστιβάλ Πάου” του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.  Τα ερευνητικά και επαγγελματικά ενδιαφέροντά της επικεντρώνονται σε σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις, σε μουσικοπαιδαγωγικά προγράμματα παιδιών σχολικής και εφηβικής ηλικίας αλλά και σε κοινοτικές μουσικές δράσεις.