Το φλαμένκο ως πηγή έμπνευσης και δημιουργίας στη μουσική για πιάνο του 20ού αιώνα: ερμηνεία και διδασκαλία

Μιχαήλ Τσιαΐρας

Εργαστήριο

Περίληψη

Στην ιστορία της μουσικής για πιάνο, από τον 18o αιώνα και μέχρι και τον 20ό, ξεχωριστή θέση κατέχουν οι συνθέτες που έχουν εμπνευστεί από το φλαμένκο, την παραδοσιακή μουσική της Ανδαλουσίας. Το φλαμένκο, λόγω της υπεροχής του ισχυρού δυναμικού του χαρακτήρα, αποτελεί σύμβολο της ισπανικής κουλτούρας. Λόγω της ιδιαιτερότητας και του μεγάλου πλούτου της παραδοσιακής μουσικής της Ανδαλουσίας, το συγκεκριμένο ρεπερτόριο για πιάνο έχει μοναδικά μουσικά χαρακτηριστικά (χορευτικοί ρυθμοί, μελωδίες cante jondo, φρύγιος τρόπος, μίμηση παιξίματος κιθάρας) με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα θελκτικό και ωφέλιμο για τους/τις μαθητές/τριες. Παράλληλα, η γνωριμία με την ισπανική κουλτούρα μπορεί να συνεισφέρει στην καλλιέργεια της διαπολιτισμικής συνείδησης των μαθητών/τριών. Καθώς το συγκεκριμένο ρεπερτόριο δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα (Τσιαΐρας, 2022), σκοπός του εργαστηρίου είναι η εξοικείωση με την ερμηνεία και τη διδασκαλία του. 

Το εργαστήριο αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται από τον εισηγητή τρεις συνθέσεις Ισπανών συνθετών που η δημιουργία τους χρονολογείται στο τέλος του 20ού αιώνα (1975 - 1989): Κομμάτι 2 από τη συλλογή Introducción al piano contemporáneo: 20 piezas de mediana dificultad του Manuel Castillo (1930 - 2005),  Αndaluza IΙΙ “Canción de la Luna Blanca” από τη συλλογή Cuadernos de Adriana του Αntón García Abril και Tiene la Tarara από τη συλλογή Piezas infantiles sobre temas populares españoles του Ángel Oliver (1937 - 2005). Οι τρεις συνθέτες που προαναφέρθηκαν είναι αντιπροσωπευτικοί της ισπανικής μουσικής καθώς έχουν γράψει έναν σημαντικό αριθμό μουσικών έργων, σφραγισμένο με το προσωπικό ύφος του καθενός (Marco, 1993). Τα τρία έργα τους που παρουσιάζονται, αντιστοιχούν σε διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας, όπως αυτά αναφέρονται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών του Πιάνου για τα Μουσικά Σχολεία (ΦΕΚ 2858/Β/28-12-2015) και η παρουσίασή τους συνοδεύεται από διδακτικές προτάσεις τεχνικής, ερμηνείας και απομνημόνευσης. Περιλαμβάνονται διαθεματικές και δημιουργικές δραστηριότητες με σκοπό τη συνολική καλλιέργεια των μαθητών/τριών ενώ σε πολλές δραστηριότητες γίνεται παράλληλα χρήση και του διαδικτύου.

Στο δεύτερο μέρος, δίνονται στους συμμετέχοντες τρία έργα που αντλούν την έμπνευση τους από το φλαμένκο και έχουν συντεθεί από δημοφιλείς Αμερικάνους συνθέτες παιδαγωγικού ρεπερτορίου, έτσι ώστε να σχεδιάσουν τις δικές τους διδακτικές προτάσεις εργαζόμενοι σε ομάδες: Nights in Spain της Catherine Rollin (1952): Holiday in Spain του William Gillock (1917 - 1993) και El Toro του Mike Springer. Το εργαστήριο ολοκληρώνεται με την παρουσίαση της εργασίας της κάθε ομάδας και την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των συμμετεχόντων. 

 

Εξοπλισμός: Πιάνο (κλασικό), Μέσο προβολής power point με ηχεία καθώς μέσα σε αυτό υπάρχει ενσωματωμένο οπτικοακουστικό υλικό. 

Θεματικοί Άξονες
  • Διαθεματικές προσεγγίσεις στη μουσική εκπαίδευση
  • Ιστορικές και πολιτισμικές διαστάσεις και σύγχρονες εκπαιδευτικές πρακτικές
Λέξεις-κλειδιά Ισπανική μουσική, φλαμένκο, ολιστική διδακτική μεθοδολογία μαθήματος πιάνου, μουσική για πιάνο του 20ού αιώνα
Γλώσσα παρουσίασης Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Ο πιανίστας Τσιαΐρας Μιχάλης αποφοίτησε σε μικρή ηλικία από το Ωδείο Σερρών παίρνοντας το Δίπλωμα πιάνου και τα Πτυχία Αρμονίας, Αντίστιξης και Φούγκας. Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με την Τατιάνα Παπαδοπούλου και το Real Conservatorio Superior de Musica de Madrid με τον Guillermo González. Ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο στη Μουσική Ερμηνεία – Διδακτική του πιάνου. Παρακολούθησε πολλά σεμινάρια με καταξιωμένους καλλιτέχνες και του έχουν απονεμηθεί υποτροφίες και διακρίσεις σε διαγωνισμούς πιάνου. Έχει εμφανιστεί σε πολυάριθμες συναυλίες και έχει δώσει σειρά επιμορφωτικών διαλέξεων-ρεσιτάλ σε πολλά μουσικά σχολεία. Διδάσκει πιάνο στο Μουσικό Σχολείο Θεσσαλονίκης.