Δημιουργικότητα και Διαθεματικότητα στη διδασκαλία του πιάνου στα Μουσικά Σχολεία μέσα από έργα Ελλήνων συνθετών για πιάνο

Tsiouka Evangelia, Άννα Μπαμπαλή, ΨΑΡΟΥΔΑΚΗ ΕΥΓΕΝΙΑ, Ντριγκόγια Βασιλική, Κακαγιάννη Βασιλική

Στρογγυλή τράπεζα

Περίληψη
  • Η παρούσα στρογγυλή τράπεζα διαπραγματεύεται τη Δημιουργικότητα και τη Διαθεματικότητα στη διδασκαλία του πιάνου στα Μουσικά Σχολεία. Το ρεπερτόριο του πιάνου γίνεται εφαλτήριο για ολιστική προσέγγιση στη διδασκαλία σε εβδομαδιαία βάση, ακολουθώντας την μαθητοκεντρική διδακτική πρακτική, αξιοποιώντας τις κλίσεις του μαθητή, τα ενδιαφέροντά του και τις δεξιότητές του, με στόχο την ανακάλυψη στη μάθηση, παράλληλα με την εκμάθηση μουσικών έργων για ανάπτυξη του ρεπερτορίου του. Η διδασκαλία του πιάνου αποτελεί τον κεντρικό άξονα μάθησης για τον μαθητή, συνδυάζοντας ποικίλα γνωστικά πεδία, ακολουθώντας τις αρχές τις συμπερίληψης στην εκπαίδευση. Μέσα από τη συζήτηση για τα έργα Ελλήνων συνθετών για πιάνο για μαθητές στα «Επίπεδα» 1 ως 6, αναδεικνύεται ο ρόλος τους ως μέρος του Προγράμματος Σπουδών για το Υποχρεωτικό Πιάνο και το Πιάνο ως Όργανο Επιλογής στα Μουσικά Σχολεία. Η συζήτηση εντάσσεται στους άξονες «Προγράμματα Σπουδών και Κριτική Προσέγγιση» και «Διαθεματικές προσεγγίσεις στη Μουσική Εκπαίδευση»  και εστιάζει στην αξιοποίηση των εν λόγω μουσικών έργων στη διδασκαλία του πιάνου στα Μουσικά Σχολεία, αναπτύσσοντας δημιουργικό διάλογο εντός της εκπαιδευτικής κοινότητας, με στόχο την ανάδειξη ποικίλων παιδαγωγικών κατευθύνσεων, προτρέποντας μαθητές και καθηγητές να ανακαλύψουν εναλλακτικές διδακτικές πτυχές και σύγχρονες συνθετικές μορφές, για εμπλουτισμό της διδασκαλίας του πιάνου στα Μουσικά Σχολεία. Η Ευγενία Ψαρουδάκη αναφέρεται σε διαθεματική διδακτική παρέμβαση στο μάθημα του πιάνου (Μπαμπαλή, 2016), βασισμένη στα «44 παιδικά κομμάτια πάνω σε παραδοσιακούς χορούς» του Γιάννη Κωνσταντινίδη (Φυτίκα 2007), περιγράφοντας και κατανοώντας σε βάθος την εμπειρία και τις αντιλήψεις των συμμετεχόντων μαθητών και καθηγητών. Η Βασιλική Ντριγκόγια παρουσιάζει διδακτικό σενάριο βασιζόμενο στη βιωματική μάθηση και τη δημιουργικότητα (ΙΕΠ, 2023) στο μάθημα του πιάνου, με αφορμή το παραδοσιακό δημοτικό τραγούδι του Καστελόριζου « Έφκε με το μαντήλι μου» και το ομώνυμο έργο για πιάνο του Γιάννη Κωνσταντινίδη από τα «44 παιδικά κομμάτια πάνω σε παραδοσιακούς χορούς» (Σακαλλιέρος, 2010), σύμφωνα με τις αρχές της ανεστραμμένης τάξης, τη χρήση ΤΠΕ και τη διαθεματική προσέγγιση (Παπαζαρής, 1991). Η Άννα Μπαμπαλή αναφέρεται στην παιδαγωγική αξιοποίηση των έργων για πιάνο «Ελληνικοί Χοροί» του Γεώργιου Καζάσσογλου στη διδασκαλία του πιάνου και το μουσικό διάλογο μεταξύ της Δυτικό- Ευρωπαϊκής Μουσικής και Παραδοσιακής Μουσικής, με στόχο την δημιουργική διδασκαλία και μάθηση (Μπαμπαλή, 2015). Η Ευαγγελία Τσιούκα αναφέρεται σε δύο πολιτιστικά προγράμματα που υλοποιήθηκαν στο Μουσικό Σχολείο της Λάρισας, κατά τα σχολικά έτη 2023-24 και 2024-25, με τίτλο «Έλληνες Συνθέτες Λόγιας Μουσικής» (ΙΕΠ, 2015) και «Γνωρίζοντας τις 13 Λιλιπούτιες του Ιωσήφ Βαλέτ», (Γιαννακοπούλου, 2020) αντίστοιχα. Τέλος, η Βασιλική Κακαγιάννη παρουσιάζει δύο διδακτικές προτάσεις με αφορμή ρεπερτόριο για πιάνο Ελλήνων Συνθετών του 21ου αιώνα (Γιαννακοπούλου, 2020), βασισμένες σε παρτιτούρα σύγχρονης μουσικής σημειογραφίας (Ράμμου, 2021), αξιοποιώντας τη διδακτική μεθοδολογία της μουσικής ακρόασης, ενσώματες εμπειρίες, άτυπη μάθηση και αυτοσχεδιασμό (Λιάτσου, 2016).
Θεματικοί Άξονες
  • Προγράμματα σπουδών και κριτική προσέγγιση
  • Διαθεματικές προσεγγίσεις στη μουσική εκπαίδευση
Λέξεις-κλειδιά Διαθεματικότητα, Δημιουργικότητα, Έλληνες Συνθέτες, Προγράμματα Σπουδών για πιάνο, Πολιτιστικά Προγράμματα.
Γλώσσα παρουσίασης Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Άννα Μπαμπαλή: Σπουδές: Anglia Ruskin (Cambridge) Bachelor of Arts, Μουσική, ειδίκευση πιάνο, μεταπτυχιακά Goldsmiths College, Πιανιστική Ερμηνεία, Πανεπιστήμιο Middlesex, Παιδαγωγική της Μουσικής. Πτυχίο Αντίστιξης και Πιάνου. Σεμινάρια πιάνου και μουσικοκινητικής αγωγής. Συναυλίες πιάνου, μουσικής δωματίου σε Ελλάδα, Αγγλία, Φεστιβάλ Χορωδιών, ως πιανίστα (Χορωδιακός Σύλλογος Χαλκίδας). Διδασκαλία: Δευτεροβάθμια (Μεγάλη Βρετανία), Ωδεία, Δ.Ι.Ε.Κ., Καθηγήτρια Πιάνου σε Μουσικά Σχολεία (Ιλίου, Πειραιά, Χαλκίδας). Δράσεις: Υπεύθυνη σε Προγράμματα Erasmus+ & eTwinning. Ανακοινώσεις σε Διεθνή Επιστημονικά Συνέδρια και άρθρα σε Διεθνή Επιστημονικά Περιοδικά για Έλληνες Συνθέτες και τη Διδασκαλία των έργων για πιάνο. ΙΕΠ: Επιμορφώτρια Β΄ για την Μουσική στο Γυμνάσιο, ειδικός επιστήμονας εκπόνησης Οδηγού Εκπαιδευτικού πιάνου Μουσικών Σχολείων.

Ευγενία Ψαρουδάκη απόφοιτος του Τμήματος Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Μεταπτυχιακού Τμήματος Μουσικής Αγωγής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. Μουσικές σπουδές: Πτυχίο και δίπλωμα πιάνου και κλασικού τραγουδιού, ανώτερα θεωρητικά μουσικής, master classes & επιμορφώσεις σε τραγούδι/χορωδία και πιάνο (Ιόνιο Πανεπιστήμιο/ΚΕΔΙΒΙΜ/ Παιδαγωγική και Σύγχρονες Προσεγγίσεις πιάνου, 2022). Από το 2010 εργάζεται στο Μουσικό Σχολείο Ηρακλείου Κρήτης στην ειδικότητα του πιάνου. Τα κύρια ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι η παιδαγωγική της μουσικής και του πιάνου και η διεπιστημονική σύνδεση της μουσικής με τις τέχνες και τον πολιτισμό. Παράλληλα, συμμετέχει σε πολυάριθμες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις στη χώρα της ως πιανίστα, συνοδός και χορωδός/τραγουδίστρια όπερας, καθώς και σε επιστημονικά συνέδρια και εργαστήρια.

Βασιλική Ντριγκόγια: Σπούδασε Μουσικολογία και Μουσική παιδαγωγική στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ.  Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης πιάνου, Πτυχιούχος ειδίκευσης πιάνου από το Τ.Μ.Σ του Ιονίου Πανεπιστημίου και Διπλωματούχος πιάνου. Ως σολίστ έχει συμπράξει με την Ορχήστρα του Τ.Μ.Σ του Ιονίου Πανεπιστημίου και τη Συμφωνική Ορχήστρα Λάρισας. Διδάσκει πιάνο στο Μουσικό Σχολείο Λάρισας.  Συμμετείχε ως ειδική επιστήμονας για την εκπόνηση του Νέου Προγράμματος Σπουδών των Μουσικών Γυμνασίων για το Πιάνο. Είναι Επιμορφώτρια στα Προγράμματα Σπουδών και το εκπαιδευτικό υλικό Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ συμμετείχε ως ειδική επιστήμονας και στην υλοποίηση της πιλοτικής εφαρμογής του Προγράμματος Σπουδών Μουσικής.

Ευαγγελία Π. Τσιούκα γεννήθηκε στη Λάρισα και είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών (Α.Π.Θ.) και κάτοχος μεταπτυχιακού στις “Σπουδές στην Εκπαίδευση” (Ε.Α.Π.). Έχει πτυχίο και δίπλωμα πιάνου, καθώς και πτυχία ανώτερων θεωρητικών. Από το 2005 διδάσκει πιάνο και διευθύνει χορωδίες στο Μουσικό Σχολείο Λάρισας, συμμετέχοντας σε εκπαιδευτικά και καλλιτεχνικά προγράμματα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Δίδαξε στη Μουσική Σχολή Νίκαιας πιάνο, μουσική προπαίδεια, θεωρητικά και χορωδία (1999-2017) και στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας μουσική προπαιδεία  και θεωρητικά (2003-2004). Από το 2017 συνεργάζεται με το Σύγχρονο Ωδείο Λάρισας ως καθηγήτρια πιάνου, ενώ από το 2023 διδάσκει και διευθύνει την Παιδική Χορωδία-Φυτώριο. 

Βασιλική Κακαγιάννη: γεννήθηκε στη Λάρισα. Ολοκλήρωσε τις ωδειακές σπουδές της στο πιάνο (Πτυχίο και Δίπλωμα Πιάνου) και στα Ανώτερα θεωρητικά (πτυχία Αρμονίας, Αντίστιξης και Φούγκας). Είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. και κάτοχος μεταπτυχιακού στις Μουσικές Τέχνες με ειδίκευση στη Διδακτική Μουσικών Οργάνων (κατεύθυνση πιάνου) του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Παρακολούθησε το επιμορφωτικό πρόγραμμα εξειδικευμένης επιμόρφωσης στην παιδαγωγική του πιάνου από το ΚΕ.ΔΙ.Β.Ι.Μ. του Ιονίου Πανεπιστημίου. Εργάστηκε ως εκπαιδευτικός πιάνου και θεωρητικών ευρωπαϊκής μουσικής στα Μουσικά Σχολεία Κατερίνης, Βόλου, Καρδίτσας και Ξάνθης. Διδάσκει πιάνο στο Μουσικό Σχολείο Λάρισας.