Ψηφιακές Αφηγήσεις και Λαογραφία στην Ηχητική Εκπαίδευση: Μία Οπτικοακουστική Διαδραστική Εφαρμογή στο Γεωπάρκο Σητείας

Σταυροπούλου Κωνσταντίνα, Μηνάς, Εμμανουήλ

Προφορική ανακοίνωση: πρακτική εφαρμογή

Περίληψη

Η ηχητική εκπαίδευση αποτελεί βασικό πεδίο μελέτης στη σύγχρονη μουσική παιδαγωγική, καθώς συμβάλλει στην ανάπτυξη της ακουστικής αντίληψης και της ικανότητας προσεκτικής ακρόασης, ενισχύοντας τη σχέση των εκπαιδευόμενων με το ηχητικό τους περιβάλλον (Tinkle, 2015). Παράλληλα, η λαογραφία, ως ζωντανή πολιτισμική μνήμη, προσφέρει πλούσιο ηχητικό υλικό που μπορεί να ενσωματωθεί στην ηχητική εκπαίδευση, επιτρέποντας στους μαθητές να ανακαλύψουν τη σύνδεση του ήχου με την ιστορία, τις παραδόσεις και το φυσικό περιβάλλον μέσα από βιωματικές πρακτικές. Στο πλαίσιο αυτό, οι ψηφιακές πολυμεσικές αφηγήσεις αξιοποιούνται ως ένα καινοτόμο εργαλείο που συνδυάζει ήχο, εικόνα και διάδραση, δημιουργώντας πιο εμπλουτισμένες και βιωματικές μαθησιακές εμπειρίες (Robin, 2008; Walzer, 2016). Η ενσωμάτωση διαδραστικών τεχνολογιών επιτρέπει την εξατομίκευση της εμπειρίας, δίνοντας τη δυνατότητα σε κάθε συμμετέχοντα να εξερευνήσει τον ήχο με τρόπο που ανταποκρίνεται στις δικές του ανάγκες και επιλογές.

Η παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζει τη δημιουργία και πρακτική εφαρμογή μιας σειράς οπτικοακουστικών διαδραστικών αφηγήσεων, που συνδυάζουν τη λαογραφία, την ηχητική εκπαίδευση και τις ψηφιακές τεχνολογίες. Το έργο αυτό ενσωματώνει ηχογραφήσεις πεδίου και βιντεοληψίες από το Γεωπάρκο Σητείας, παραδοσιακά μουσικά όργανα και λαογραφικά αφηγηματικά στοιχεία της τοπικής κληρονομιάς, δημιουργώντας ένα πολυαισθητηριακό περιβάλλον βιωματικής μάθησης. Οι αφηγήσεις σχεδιάστηκαν ώστε να λειτουργούν ως γέφυρα μεταξύ της προφορικής παράδοσης, της σύγχρονης τεχνολογίας και της ηχητικής εκπαίδευσης  με άξονα το φυσικό περιβάλλον και την ακουστική οικολογία.

Οι αφηγήσεις αξιοποιούν τεχνολογικά εργαλεία, όπως διεπαφές και πολυκάναλο ηχητικό σχεδιασμό, επιτρέποντας στους συμμετέχοντες να αλληλεπιδρούν με το ηχητικό περιεχόμενο μέσω κινήσεων. Η προσθήκη πολυμεσικών στοιχείων, όπως οπτικά ερεθίσματα, εναλλασσόμενοι ήχοι περιβάλλοντος και ηχητικές συνθέσεις, ενισχύει την εμβύθιση και τη βιωματική εμπειρία των συμμετεχόντων. Στόχος της εφαρμογής είναι η καλλιέργεια της ακουστικής αντίληψης και η ανάπτυξη της ικανότητας ακρόασης, μέσω μιας διαδραστικής προσέγγισης που ενισχύει τη σύνδεση με το περιβάλλον και την πολιτισμική ταυτότητα.

Η παρουσίαση θα εστιάσει στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των αφηγήσεων, από τη σύλληψη της ιδέας έως την τελική εφαρμογή τους, αναδεικνύοντας τις παιδαγωγικές, τεχνικές και αισθητικές επιλογές που διαμόρφωσαν το τελικό αποτέλεσμα.

Θεματικοί Άξονες
  • Εμπειρίες, αξίες και πρακτικές της μουσικής και ηχητικής εκπαίδευσης
Λέξεις-κλειδιά Οπτικοακουστικές διαδραστικές αφηγήσεις, Ψηφιακές Αφηγήσεις και Εκπαίδευση, Ηχητικά Διαδραστικά Συστήματα, Λαογραφία και Ηχητική Εκπαίδευση
Γλώσσα παρουσίασης Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Η Κωνσταντίνα Σταυροπούλου είναι καλλιτέχνιδα του ήχου και μουσικοπαιδαγωγός με έδρα την Αθήνα. Ασχολείται καλλιτεχνικά με τις ηχογραφήσεις πεδίου, τον ηχητικό σχεδιασμό στο θέατρο, την ακουστική επαυξημένη πραγματικότητα και το ηχητικό ντοκιμαντέρ. Το 2024 απέσπασε το βραβείο-υποτροφία «ENS Louis Lumière – Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος για Ανερχόμενο Ακουστικό Δημιουργό Ντοκιμαντέρ» στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης για τα έργα της «Ήχοι & Ψίθυροι, Ανθρώπινες Ρίζες» και «Ο Κολόμπρος». Παράλληλα, σχεδιάζει και υλοποιεί εργαστήρια ηχητικής εκπαίδευσης για παιδιά και ενήλικες σε συνεργασία με οργανισμούς όπως το Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.

Απόφοιτος του Τμήματος Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Κρήτης, κατέχει πτυχίο πιάνου και ανώτερων θεωρητικών της μουσικής, ενώ ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στη Μουσική Παιδαγωγική στο τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, όπου είναι πλέον υποψήφια διδακτόρισσα. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εκτείνονται από τη χρήση σύγχρονης ψηφιακής και διαδραστικής τεχνολογίας του ήχου στα πλαίσια της καλλιέργιας της ακουσματικής εμπειρίας, μέχρι το χωρικό ήχο και την επιρροή του στη συναισθηματική κατάσταση του ακροατή. Δραστηριοποιείται μεταξύ ηχητικής τέχνης και έρευνας με σκοπό τη δημιουργική και κοινωνικά ωφέλιμη συνύπαρξη τους.