Σκοπός της παρούσας ερευνητικής μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης της εφαρμογής ενός καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος, βασισμένου σε ομοιοκατάληκτους στίχους και τραγούδια, στην ανάπτυξη γλωσσικών και μουσικών δεξιοτήτων παιδιών προσχολικής ηλικίας. Παράλληλα, εξετάστηκε η παιδαγωγική καταλληλότητα και η εφικτότητα εφαρμογής του εν λόγω προγράμματος στο αναλυτικό πλαίσιο της προσχολικής εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε δυο τμήματα (ν=40) Ολοήμερου Νηπιαγωγείου του Νομού Αττικής την σχολική χρονιά 2024-25, ως επέκταση ανάλογης έρευνας που είχε διεξαχθεί σε μαθητές Α΄ Δημοτικού (Κωνσταντακοπούλου, 2019), με προσαρμογή του πρωτότυπου εκπαιδευτικού υλικού στις ιδιαιτερότητες και το αναλυτικό πρόγραμμα της προσχολικής βαθμίδας. Ο σχεδιασμός του προγράμματος βασίζεται στην ιδέα πως το τραγούδι, ως κοινή συνιστώσα της Γλώσσας και της Μουσικής, αποτελεί ιδανικό, αυθεντικό κείμενο που μπορεί, μέσω της ομοιοκαταληξίας, του ρυθμού, της επανάληψης και του θετικού μαθησιακού κλίματος, να λειτουργήσει ως εργαλείο που διευκολύνει τη μάθηση τόσο της Γλώσσας όσο και της Μουσικής και να αναπτύξει κίνητρα και αυτοπεποίθηση στους μαθητές (Iwasaki  et al, 2013; Rasinski & Zimmerman, 2013; Walton, 2014). Το υλικό του προγράμματος περιλαμβάνει πρωτότυπες συνθέσεις σύντομων, χιουμοριστικών ποιημάτων για τα γράμματα της αλφαβήτου, μελοποιημένων σε διάφορα μουσικά είδη, συνοδευόμενων από φύλλα εργασίας με διαθεματικές δραστηριότητες. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους: κλείδες παρατήρησης, ημερολόγιο, συνεντεύξεις, ανάλυση περιεχομένου ζωγραφιών παιδιών καθώς και τεστ φωνολογικής ενημερότητας (Γιαννετοπούλου & Κιρπότιν, 2008) και μουσικής ακουστικότητας (Gordon, 2006). Τα ερευνητικά ευρήματα καταδεικνύουν ότι το πρόγραμμα είναι παιδαγωγικά εφαρμόσιμο στο πλαίσιο του Νηπιαγωγείου και συμβάλλει ουσιαστικά στην ενίσχυση της φωνολογικής επίγνωσης και των μουσικών δεξιοτήτων των μαθητών. Παρατηρήθηκε αυξημένη ενεργοποίηση και συμμετοχή των παιδιών, ενίσχυση της μουσικής εκπαίδευσης και ανάπτυξη τόσο εσωτερικών όσο και εξωτερικών κινήτρων για μάθηση. Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία της ενσωμάτωσης της μουσικής στην προσχολική εκπαίδευση, ως μέσο για την ολιστική ανάπτυξη των μαθητών.

• Διαθεματικές προσεγγίσεις στη μουσική εκπαίδευση

Η Αγγελική Κωνσταντακοπούλου είναι διδάκτορας Μουσικής Παιδαγωγικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στον ίδιο τομέα, στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Οι μεταπτυχιακές της σπουδές πραγματοποιήθηκαν στο πρόγραμμα «Λόγος, Τέχνη και Πολιτισμός στην Εκπαίδευση» του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ και πτυχιούχος κλασικής κιθάρας στην τάξη του Κώστα Γρηγορέα. Εργάζεται ως Εκπαιδευτικός Γενικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Τα ερευνητικά και εκπαιδευτικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην ανάπτυξη διαθεματικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων με άξονα τη μουσική και στην ενσωμάτωση της μουσικής και των άλλων τεχνών στην εκπαιδευτική διαδικασία.