Δω σ΄ αυτή τη γειτονιά (και) στην παραπέρα ρούγα… Με τραγούδια, με χορό, να μια ομάδα, μούρλια!

Θεοδωρίδης Νίκος, Καλανταρίδου Δέσποινα, Βασιλική Μπαντελά

Εργαστήριο

Περίληψη

Το περιεχόμενο του εργαστηρίου περιλαμβάνει σύντομο θεωρητικό υπόβαθρο, τεχνικές και πολλά παραδείγματα μουσικής εμψύχωσης της ομάδας, μουσικά παιχνίδια και ελληνικούς "τραγουδοχορούς". Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και εμψυχωτές/τριες με ή χωρίς μουσικές γνώσεις. Προτείνονται μέθοδοι για τη διευκόλυνση της εκμάθησης ελληνικών τραγουδιών και χορών, με οδηγό τη δημιουργία τραγουδισμένων κινήσεων οι οποίες καθοδηγούν τους συμμετέχοντες κάθε ηλικίας. Μια διαδικασία που περιλαμβάνει ακρόαση και εκτέλεση μουσικής και ολοκληρώνεται δημιουργικά με στίχους που κατευθύνουν σε στοχευμένες κινήσεις (concrete movement) (Θεοδωρίδης, 2017). Τεχνικές και μέθοδοι που τεκμηριώνονται βιβλιογραφικά από την υπεροχή της δράσης έναντι της κατανόησης εννοιών αρχικά στη ζωή των παιδιών, την πραξιακή φύση της μουσικής εκπαίδευσης, καθώς και την  ευθυμία/χαρά η οποία αποτελεί την ουσία του παιχνιδιού.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο της εμψύχωσης, στην κινητοποίηση και διαχείριση της ομάδας ή των υποομάδων, στη δημιουργία και ανατροπή της ρουτίνας, καθώς και στο προφίλ, την ετοιμότητα και την ευελιξία του εμψυχωτή/της εμψυχώτριας, τόσο στην ομάδα-τάξη, όσο και σε παιδαγωγικά –καλλιτεχνικά προγράμματα με παιδιά όπως σε ΚΔΑΠ, ανοιχτές εκδηλώσεις κ.ά. (Κοκκίδου, 2015).

Καλλιτεχνικές δραστηριότητες, όπως οι μουσικές, δίνουν τη δυνατότητα για βαθύτερη γνωριμία με τον εαυτό μας και τους άλλους, ενώ διευκολύνουν το δέσιμο της ομάδας. Αποτελούν πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν η πολυφωνία, ο σεβασμός στην ατομικότητα του άλλου, η φαντασία και η δημιουργικότητα. Συμμετέχοντας με τις αισθήσεις, το σώμα, το συναίσθημα, τα άτομα έχουν τη δυνατότητα να εκφραστούν και να κινητοποιήσουν το δημιουργικό δυναμικό τους. Η κινητοποίηση του ψυχοσωματικού οργανισμού αποτελεί θετική εμπειρία, υπό την έννοια ότι υπάρχει κίνηση αντί για πάγωμα (Μπακιρτζής, 2002).

Από την πλευρά του περιεχομένου, στο εργαστήρι αυτό θα ασχοληθούμε με την εξοικείωση και απόδοση /εκμάθηση χαρακτηριστικών ειδών χορευτικών τραγουδιών της Ελλάδας, όπως ο Κερκυραϊκός, ο Κυνηγητός (της Ανατολικής Ρωμυλίας), ο  Ικαριώτικος, ο Αντικριστός (9/8) ή ο Καλαματιανός (7/8). Με μέσο την ακρόαση τραγουδιών, τη χρήση τραγουδιστών κινητικών εντολών και ηχηρών κινήσεων επιδιώκεται η εύκολη εκμάθηση βασικών βημάτων – κινήσεων/φιγούρων του κάθε χορού. Στη συνέχεια θα εμβαθύνουμε στη δομή των τραγουδιών μέσα από την απόδοσή τους με κίνηση, φωνή και ρυθμικά και μελωδικά κρουστά όργανα ή κρουστά σώματος. Υπάρχει η δυνατότητα για ζωντανή απόδοση των χρησιμοποιούμενων τραγουδιών σε συνεργασία με άλλα παρόντα μέλη του Κρουστόφωνου.

Ως περαιτέρω εφαρμογή προτείνεται η μεταφορά και προσαρμογή του προτεινόμενου μοντέλου στις διδακτικές ανάγκες του κάθε εκπαιδευτικού της μουσικής, της γυμναστικής, του εκπαιδευτικού της τάξης ή του εμψυχωτή σε όποιο χώρο ή χώρα και αν εργάζεται, τόσο με παραδοσιακό – λαϊκό υλικό της τοπικής κουλτούρας, όσο και διαπολιτισμικά. 

Θεματικοί Άξονες
  • Μουσικές εμπειρίες με νόημα
  • Δια βίου μάθηση των εκπαιδευτικών μουσικής
  • Μουσική και κοινότητες
Λέξεις-κλειδιά Ελληνικοί χοροί, Εμψύχωση, Μουσικά παιχνίδια, τραγουδιστές στοχευμένες κινήσεις.
Γλώσσα παρουσίασης Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

O Νίκος Θεοδωρίδης είναι διδάκτωρ Μουσικής Παιδαγωγικής και ερευνητής στο πεδίο της αποτελεσματικότητας της μουσικής εκπαίδευσης και της μουσικοπαιδαγωγικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, καθώς και της οργάνωσης μουσικοπαιδαγωγικών προγραμμάτων για παιδιά. Δίδαξε στο ΤΕΠΑΕ του Α.Π.Θ. και στην Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, καθώς και, ως επιμορφωτής, στα ΠΕΚ, στην Εξομοίωση, στο Διδασκαλείο κ.ά. Έχει δημοσιεύσει βιβλία με cd και άρθρα μουσικοπαιδαγωγικού περιεχομένου και επιμελήθηκε παραστάσεις μουσικού θεάτρου και εμψύχωσης για όλες τις ηλικίες, με χαρακτήρα μουσικοπαιδαγωγικό, διαπολιτισμικό και επικοινωνιακό. Είναι ιδρυτικό μέλος των ομάδων: Ελάτε να Παίξουμε, Κρουστόφωνο, Παιχνιδιάτορες του Πύργου και της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση (Ε.Ε.Μ.Ε.). 

Βιογραφικό σημείωμα της Δέσποινας Καλανταρίδου
Τηλ.: 6974781820, email: dkaladar@hotmail.com

H Δέσποινα Καλανταρίδου είναι νηπιαγωγός – μουσικός/μουσικοπαιδαγωγός, με μεταπτυχιακό τίτλο «Ειδίκευση στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση». Συμμετείχε ως επιμορφώτρια ενηλίκων, σε θέματα μουσικής, προσχολικής εκπαίδευσης και αειφορίας, στο ΙΕΠ, σε ΠΕΚ και σε συνεργασία με σχολικούς συμβούλους και άλλους φορείς σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Έχει δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια. Είναι μέλος του ΔΣ και Επικεφαλής της ομάδας εργασίας για την προσχολική και πρωτοβάθμιας Μουσικής Εκπαίδευσης της ΕΕΜΕ. Επίσης, είναι μέλος της Παιδικής σκηνής του Κρουστόφωνου και εμψυχώτρια παιδαγωγικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.

Βιογραφικό σημείωμα της Βασιλικής Μπαντελά
Τηλ.: 6946772973, email: vmpantela@gmail.com 

Η Βασιλική Μπαντελά είναι γυμνάστρια και δασκάλα παραδοσιακών χορών. Είναι  πτυχιούχος ΤΕΦΑΑ του ΑΠΘ με εξειδίκευση στους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Έχει παρακολουθήσει πλήθος σεμιναρίων για τον παραδοσιακό χορό από διακεκριμένους εισηγητές. Έχει διδάξει παραδοσιακούς χορούς, τόσο σε ολοήμερα  δημοτικά σχολεία ως ωρομίσθια εκπαιδευτικός, όσο και σε πολιτιστικούς συλλόγους. Τα τελευταία 10 χρόνια διδάσκει σε δύο παιδικά τμήματα στον πολιτιστικό σύλλογο "οι Μακεδνοί" στην Κοζάνη. Είναι μέλος της Παιδικής σκηνής του Κρουστόφωνου (Μουσικό Παιχνιδοθέαμα) από το 2004, με σημαντική δραστηριοποίηση στο τραγούδι,  στη δημιουργία και παρουσίαση μουσικών και μουσικοπαιδαγωγικών παραστάσεων για παιδιά και στην εμψύχωση  παιδαγωγικών και καλλιτεχνικών  εκδηλώσεων.