Το μάθημα του πιάνου εξ αποστάσεως: μια διδακτική πρόταση που εφαρμόστηκε στο Μουσικό Σχολείο, στις έκτακτες συνθήκες καραντίνας.

Θωμόπουλος Τρύφωνας

Προφορική Ανακοίνωση

Συνεδρία Μουσική εκπαίδευση στον καιρό της πανδημίας ( Sunday, 17-Apr-22 13:15:00 EEST )
Περίληψη

Η παρούσα πρόταση παρουσιάζει μια εκπαιδευτική μέθοδο η οποία τέθηκε σε εφαρμογή με εξαιρετικά αποτελέσματα κατά τη διάρκεια της δεύτερης καραντίνας (σχ. έτος 2020-2021) στο Μουσικό Σχολείο Σπάρτης για να αντιμετωπίσει την παρατεταμένη διακοπή της δια ζώσης εκμάθησης του οργάνου. Η προτεινόμενη εκπαιδευτική προσέγγιση εντάσσεται στο πλαίσιο της πολυμορφικής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (Λιοναράκης 2001) και εμπνέεται από προσωπικά μοντέλα διαφοροποιημένης και άτυπης διδασκαλίας και μάθησης (Joyce, Weil & Calhoun, 2004), που στόχο έχουν να εμπλουτίσουν τη διδασκαλία του οργάνου και να εξασφαλίσουν την πολύπλευρη προσέγγισή της. 

Αυτή η εκπαιδευτική προσέγγιση αξιοποιεί με δημιουργικό τρόπο τις διαδικτυακές εφαρμογές Thinglink και Linoit ως πολυμεσικά αποθετήρια γνώσης τα οποία, σε συνδυασμό με την ασύγχρονη ανατροφοδότηση μέσω e-me και eclass, ανάγονται σε εκπαιδευτικά εργαλεία που συμπεριλαμβάνουν τη διδασκαλία των μουσικών οργάνων. Στην περίπτωσή μας, ως φωτογραφία τοίχου/ περιβάλλοντος έχει επιλεγεί η φωτογραφία του σχολείου στην οποία ενσωματώνονται ποικίλα στοιχεία από την πορεία του μαθήματος για κάθε μαθητή/τρια ξεχωριστά.  Έχουμε την ευκαιρία να δούμε σημειώσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του μαθήματος πάνω στην παρτιτούρα με τη χρήση του εργαλείου  annotate του Webex (δακτυλοθεσία, οδηγίες πιανιστικής εκτέλεσης, σχόλια), ή να ακούσουμε  ηχογραφήσεις των μαθητών/τριών στα κομμάτια που προετοιμάζουν, ή να εξερευνήσουμε  συνδέσμους (links) με πληροφορίες για το είδος της μουσικής, τους συνθέτες, τις εκτελέσεις ή τη φόρμα των κομματιών (wikipedia, Φωτόδεντρο, ψηφιακά βιβλία, linoit) και τέλος, να διαβάσουμε  προσωπικές σκέψεις των μαθητών/τριών για την πρωτόγνωρη εμπειρία του εγκλεισμού που βιώσαμε, συνδέοντας έτσι τη μαθησιακή διαδικασία με την καθημερινή ζωή.

Κυρίως όμως, η μέθοδος αυτή επικεντρώνεται στο «ηχητικό συμβάν» -το κομμάτι δηλαδή που μελετάμε- απ’ όποια πηγή κι αν προέρχεται (ηχογράφηση των ίδιων των μαθητών, ακρόαση, παρακολούθηση video, on line εκτέλεση, επεξεργασία ήχου-audacity/mastering, midi) και το χρησιμοποιεί ως τον κινητήριο μοχλό της εκπαιδευτικής της φιλοσοφίας. Ο ήχος είναι η αφετηρία, το ερέθισμα και το πεδίο για την παραγωγή συμπερασμάτων, όπως ακριβώς και στη δια ζώσης διδασκαλία του οργάνου. Κύρια πηγή άντλησης πληροφοριών για την αξιολόγηση και την ανατροφοδότηση των μαθημάτων είναι οι ηχογραφήσεις-βιντεοσκοπήσεις από το κινητό/tablet των μαθητών στα κομμάτια που μελετάνε, οι οποίες παράγουν  ποιοτικότερα χαρακτηριστικά  συγκριτικά με αυτά της σύγχρονης εξΑ μέσω Webex σύνδεσης, και  χρησιμοποιούνται σαν υλικό αναφοράς. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα ανατροφοδότησης από τον δάσκαλο μέσω ηχογράφησης/βιντεοσκόπησης του κομματιού το οποίο παίζει ο ίδιος. Έτσι, οι μαθητές/τριες αποκτούν κριτική δεξιότητα ακρόασης, αξιολογούν και  επεξεργάζονται το παίξιμό τους, καθώς και τα έργα των συμμαθητών τους. Αυτές οι ασύγχρονες προσθήκες σε συνδυασμό με τεχνικές βελτίωσης της απόδοσης της σύγχρονης διδασκαλίας όπως η χρήση δεύτερης κάμερας μέσω κινητού τηλεφώνου (droidcam), ή η χρήση μικροφώνου καλής ποιότητας κατά τη διάρκεια του μαθήματος εστιάζουν εξ αρχής σε εκείνα τα σημεία του κομματιού  που δυσκολεύεται ο μαθητής, εξοικονομώντας χρόνο που είναι πολύτιμος κατά τη διάρκεια της σύγχρονης διδασκαλίας μέσω webex.  

Συμπερασματικά, αυτή η εκπαιδευτική  πρόταση, σε συνδυασμό με τη στοχευμένη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία των οργάνων, ακόμη και αν εφαρμόστηκε εξ αποστάσεως και υπό συνθήκες εγκλεισμού, φαίνεται ότι ενίσχυσε τη συμμετοχικότητα (ακόμα και για τους αδύναμους μαθητές) και δημιούργησε κίνητρα βοηθώντας τους μαθητές να αποκτήσουν νέες εμπειρίες ψηφιακού και πολυτροπικού εγγραμματισμού, να θέσουν στόχους και να τους υλοποιήσουν ενώ, τέλος, ενίσχυσε την ανάγκη για συνεργασία. Έτσι, οι "ψηφιακοί ιθαγενείς" (Prensky, 2001) σύγχρονοι μαθητές μαθαίνουν να διαχειρίζονται την ψηφιακή πληροφορία και να αντιμετωπίζουν τις ψηφιακές προκλήσεις της γενιάς τους ως σύγχρονοι μουσικοί.

https://www.thinglink.com/scene/1395932908400672771

Θεματικοί Άξονες
  • Πολυτροπικές δράσεις στη μουσική εκπαίδευση
  • Διδακτική μουσικών οργάνων και μουσικών συνόλων: φιλοσοφία, μεθοδολογίες και καλές πρακτικές
Λέξεις-κλειδιά Πολυμορφική εξ αποστάσεως εκπαίδευση, Μουσικά Σχολεία, Διδασκαλία πιάνου
Γλώσσα Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Ο Τρύφωνας Θωμόπουλος είναι πτυχιούχος-διπλωματούχος πιάνου-ανώτερων θεωρητικών και μεταπτυχιακός υπότροφος στο TCM του Λονδίνου (PgD και MMus). Επίσης απόφοιτος της ΑΣΠΑΙΤΕ, και αριστούχος απόφοιτος του ΕΑΠ (Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό). Έχει ολοκληρώσει ετήσιες επιμορφώσεις στην Ειδική Αγωγή, στη Διοίκηση Ολικής Ποιότητας και στις νέες τεχνολογίες και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Έχει διατελέσει συντελεστής σε δύσκολα μουσικοπαιδαγωγικά εγχειρήματα όπως “Η Στέγη αγαπάει τον αυτισμό” του Ιδρύματος Ωνάση και “Η μουσική στην προσχολική εκπαίδευση  με συμμετοχή παιδιών Ρομά” υπό την αιγίδα του ΥΠΕΠΘ, καθώς και Διευθυντής σε ιδιωτικό δημοτικό σχολείο (2018-20). Από το 2001 εργάζεται στην Αβάθμια-Ββάθμια εκπαίδευση (Μουσικά - γενικά σχολεία) και από το 2021 κατέχει οργανική θέση στο Μουσικό Σχολείο Ηρακλείου.