Οι επιπτώσεις της πανδημίας στη λειτουργία, τις δοκιμές (πρόβες) και την καλλιτεχνική δραστηριότητα των ελληνικών χορωδιών. Η σημασία της δια ζώσης διδασκαλίας και ορισμένες εναλλακτικές πρακτικές που απέφεραν θετικά αποτελέσματα.

Μελιγκοπούλου Μαρία-Έμμα, Τσάμη Ελπίδα

Προφορική Ανακοίνωση

Συνεδρία Μουσική εκπαίδευση στον καιρό της πανδημίας ( Sunday, 17-Apr-22 13:15:00 EEST )
Περίληψη

Η πανδημία έπληξε σε παγκόσμια κλίμακα μακράν περισσότερο  τον καλλιτεχνικό κόσμο, σε σχέση με άλλους επαγγελματικούς και κοινωνικούς φορείς.  Εθνικές όπερες, μπαλέτα, συμφωνικές ορχήστρες ανέστειλαν τη διαζώσης δράση και καλλιτεχνικό έργου τους. Ειδικότερα, οι χορωδίες έμειναν απραγείς για περισσότερο από 18 μήνες, με επιπτώσεις που εκφράστηκαν από τους διευθυντές χορωδιών, αλλά και τους ίδιους τους χορωδούς, είτε δημοσίως είτε εντός της εσωτερικής χορωδιακής κοινότητας (Cook, 2021). Εναλλακτικές πρακτικές εφαρμόστηκαν, εντελώς πειραματικά, αυθόρμητα και επιστημονικά ατεκμηρίωτα, καθώς όλοι βρέθηκαν σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με όποιο μέσο έκρινε ο κάθε μαέστρος πρόσφορο για τη χορωδία του, χωρίς να το έχει δοκιμάσει προηγουμένως και χωρίς να γνωρίζει το αποτέλεσμα της απόπειρας . Οι συναυλιακοί χώροι παρέμειναν κλειστοί, τα διεθνή φεστιβάλ ακυρώθηκαν ή κάποια από αυτά διοργανώθηκαν διαδικτυακά (με τα όποια πρακτικά, τεχνικά αλλά και ουσιαστικά προβλήματα είχαν να αντιμετωπίσουν διοργανωτές και διαγωνιζόμενοι), και πολλές χορωδίες ανέστειλαν πλήρως τη δράση τους, αδυνατώντας να λειτουργήσουν διαδικτυακά ή κρίνοντας ότι η διαδικτυακή λειτουργία δε μπορεί να τους αποφέρει κάποιο σημαντικό μουσικό αποτέλεσμα (Hellwig, 20210).

Σε όλο τον κόσμο οι χορωδίες λίγο πολύ κινήθηκαν με τον ίδιο τρόπο, όπως περιγράφουμε πιο πάνω. Ποια ήταν τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης που διαμορφώθηκε μέσα σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες; Σήμερα οι χορωδίες μπορούν και πάλι να κάνουν τις τακτικές τους δοκιμές (πρόβες);  είναι στην ίδια μουσική – καλλιτεχνική κατάσταση; Έχουν χάσει ή έχουν αυξήσει τους χορωδούς τους; Ποιο το μουσικό επίπεδο των χορωδιών μετά την καραντίνα; Υπάρχει καλλιτεχνική δράση; Καλλιτεχνικός προγραμματισμός; Μπορούν να κάνουν δοκιμές στο χώρο τους; Ποιες οι συνολικές επιπτώσεις στην κάθε χορωδία; Πώς μπορεί να καλυφθεί ο χρόνος που χάθηκε; Πρόκειται για μερικά από τα ερωτήματα που τέθηκαν και σε άλλες συναφείς έρευνες που διενεργήθηκαν το 2021 σε άλλες ευρωπαικές χώρες (Hellwig, 20210), (Daffern, 2021).

Αυτά τα βασικά ερωτήματα και ορισμένα πιο εξειδικευμένα που αφορούν λεπτομέρειες του τρόπου αντιμετώπισης της πανδημίας από τον ελληνικό χορωδιακό κόσμο, ερευνά μια εμπειρική έρευνα της υπογράφουσας, η οποία αφορά διευθυντές ερασιτεχνικών χορωδιών (παιδικών, νεανικών, σχολικών, ωδειακών και κοινοτικών), σε μια προσπάθεια να χαρτογραφηθεί το αποτύπωμα της πανδημίας στην ελληνική χορωδιακή πράξη, να εξαχθούν συμπεράσματα που θα αναδείξουν τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία που προέκυψαν και να διατυπωθούν προτάσεις που θα προσφέρουν βοήθεια για αντιμετώπιση της παρούσας κατάστασης και ιδέες για μελλοντικές δράσεις που θα αποφέρουν σύγκλιση στην ψαλίδα που προέκυψε ανάμεσα στην προηγούμενη κατάσταση λειτουργίας των χορωδιών και την κατάσταση αναγκαστικής αργίας στην οποία τέθηκαν για τόσο μακρό διάστημα.

Θεματικοί Άξονες
  • Μουσικές εμπειρίες στο σχολείο, στο ωδείο και στην κοινότητα
Λέξεις-κλειδιά Πανδημία, χορωδία, διαδικτυακή πρόβα.
Γλώσσα Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Η Μαρία Έμμα Μελιδκοπούλου (LB, MusM, PhD, Post Doc) Είναι επίκουρη Καθηγήτρια Διεύθυνσης Χορωδίας στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Σπούδασε διεύθυνση χορωδίας στο Boston University CFA και είναι διδάκτορας και μεταδιδάκτορας του ΤΜΣ Ιονίου Πανεπιστημίου. Είναι επίσης πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ. Έχει δώσει συναυλίες στην Ελλάδα, Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική. Είναι μέλος του National Music Honor Society (USA) και μέλος του Advisory Board της Interkultur.  Από το 2015 είναι καλλιτεχνική επιμελήτρια του Φεστιβάλ Παιδικών – Νεανικών Χορωδιών του ΜΜΘ. Είναι επίσης μέλος του Συμβουλίου των World Choir Games, διατελεί κριτής σε διεθνείς διαγωνισμούς χορωδιών (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ν. Αφρική, Αυστρία, Γερμανία, Ιταλία, Βέλγιο, Λετονία, Ισπανία, Ισραήλ, Τουρκία, κ.α.) και διδάσκει ως προσκεκλημένη καθηγήτρια σε άλλα πανεπιστήμια και σε σεμινάρια στην Ελλάδα και το Εξωτερικό (Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ίδρυμα Α.Χατζηνίκου (Πήλιο), Ισραήλ, Κίνα, Γερμανία, USA,  Καναδά, κ.α.). Συνεργάζεται τακτικά με το ΜΜΘ, ΜΜΑ, ΚΟΘ, ΣΟΔΘ, παραγωγές όπερας κ.α. Τα συγγραμματά της "Εισαγωγή στην Τέχνη της Χορωδιακής Πράξης", "Μεθοδος Διδασκαλίας  Χορωδίαςγια Παιδιά" (Βιβλίο Δασκάλου & Μαθητή) και επιμέλειες έργων χορωδιακής μουσικής κυκλοφορούν από τις εκδόσεις ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΑΚΑΣ.

Η Ελπίδα Τσάμη (BA Διευθύντρια Χορωδίας) είναι πτυχιούχος Διεύθυνσης Χορωδίας από το ΤΜΕΤ Πανεπιστημίου Μακεδονίας και φοιτά στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Επιστήμες και Τέχνες της Μουσικής» του ίδιου τμήματος. Είναι επίσης, πτυχιούχος πιάνου και ανώτερων θεωρητικών από το ΝΩΘ και συνεχίζει στην τάξη διπλώματος με τον Ι. Παπαδόπουλο. Διδάσκει χορωδία στο Δημοτικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και διευθύνει το τμήμα προχορωδίας και την παιδική χορωδία I του Ιερού Ναού Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου. Τον Οκτώβριο του 2021 απέσπασε Χρυσό Δίπλωμα διευθύνοντας το γυναικείο σύνολο Vox Coralis στο διαδικτυακό 11th World Choir Games, στη Φλάνδρα του Βελγίου. Έχει δώσει συναυλίες ως χορωδός σε ελληνικά και διεθνή φεστιβάλ (ΜΜΘ, ΜΜΑ, Γερμανία, Ελβετία, Ρωςία, Ιταλία, Τσεχία κ.λπ.)