Τα “Μουσικοπαιδαγωγικά” σε “ποικίλα περιβάλλοντα”: Η μουσική διδασκαλία και μάθηση μέσα από το επιστημονικό περιοδικό της Ε.Ε.Μ.Ε.

Ιωσηφίνα Παπαλάμπρου, Γιάννης Λίτος

Προφορική ανακοίνωση: ερευνητική εργασία

Περίληψη

Η παρούσα εργασία αποσκοπεί να συζητήσει πώς το αντικείμενο του παρόντος συνεδρίου “...τα ποικίλα περιβάλλοντα ως παράγοντες συνδιαμόρφωσης των λειτουργιών και των αξιών της μουσικής διδασκαλίας-μάθησης στην οικογένεια, στο σχολείο και στην κοινότητα” παρουσιάζεται μέσα από την αρθρογραφία του ετήσιου επιστημονικού περιοδικού της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση (Ε.Ε.Μ.Ε.), “Μουσικοπαιδαγωγικά”. Τα “Μουσικοπαιδαγωγικά” αποτελούν ένα από τα ελάχιστα επιστημονικά περιοδικά με κριτές στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο όπου δημοσιεύονται πρωτότυπα άρθρα και μελέτες από τον ευρύτερο χώρο της Μουσικής Παιδαγωγικής (Παπαλάμπρου, 2024). Από την κυκλοφορία του πρώτου τεύχους (2004), έως του πιο πρόσφατου (2024), το περιοδικό αριθμεί 22 τεύχη και πάνω από 100 επιστημονικά άρθρα. Καθώς η έρευνα πάνω στη μουσική εκπαίδευση είναι ένα πεδίο που συνεχώς εξελίσσεται και διευρύνεται (Asmus, 2012), η ελληνική επιστημονική αρθρογραφία μπορεί να αποτελέσει ορμητήριο τόσο για τους ερευνητές όσο και για τους παιδαγωγούς που επιθυμούν να ενημερωθούν για τις σύγχρονες εξελίξεις στον κλάδο τους και να έρθουν σε επαφή με καινοτόμες πρακτικές και ιδέες που μπορούν να εφαρμόσουν στο πεδίο μελέτης και εργασίας τους. Σχετικές έρευνες σε διεθνή μουσικοπαιδαγωγικά περιοδικά υπογραμμίζουν τα κριτήρια καταλογογράφησης και ανάλυσης των περιοδικών με στόχο να συνδεθεί η μουσικοπαιδαγωγική έρευνα με την καθημερινή διδακτική πρακτική (Coffman & Coffman, 2023· Silvey, 2019). Για την καταλογογράφηση των άρθρων του περιοδικού δημιουργήθηκε βάση δεδομένων στο λογισμικό “Zotero”, όπου καταχωρήθηκαν τα μεταδεδομένα κάθε άρθρου (τίτλος, συγγραφέας/είς, περίληψη, λέξεις κλειδιά). Επιπλέον, τα άρθρα ταξινομήθηκαν με βάση την ερευνητική μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και το θεματικό τους περιεχόμενο. Τέλος, προκειμένου να παρουσιαστεί μια ολοκληρωμένη εικόνα του εύρους και της εξελικτικής πορείας που ακολούθησε η έρευνα ως προς τη θεματική του συνεδρίου, διενεργήθηκε ποιοτική και ποσοτική ανάλυση περιεχομένου των άρθρων του περιοδικού. Μέσα από αυτή την εργασία, αφενός δημιουργήθηκε μια οργανωμένη πηγή δεδομένων που ενισχύει την προσβασιμότητα στο υλικό του περιοδικού για κάθε ενδιαφερόμενο, αφετέρου, μέσω της ανάλυσης περιεχομένου επιχειρείται η διερεύνηση των επιστημονικών προβληματισμών και πορείας της ακαδημαϊκής έρευνας των Ελλήνων μουσικοπαιδαγωγών για τα φυσικά, πολιτισμικά, φιλοσοφικά, κοινωνικά, τεχνολογικά και ψηφιακά περιβάλλοντα που πραγματοποιείται η μουσική διδασκαλία και μάθηση, όπως αυτή αποτυπώνεται στα άρθρα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό “Μουσικοπαιδαγωγικά” από το 2003 μέχρι σήμερα. 

Θεματικοί Άξονες
  • Φύση της μουσικής γνώσης
Λέξεις-κλειδιά ανάλυση περιεχομένου, καταλογογράφηση, μουσική εκπαίδευση, περιοδικό Μουσικοπαιδαγωγικά
Γλώσσα παρουσίασης Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών
  • Η Ιωσηφίνα Παπαλάμπρου είναι απόφοιτη του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με ειδίκευση στις «Εφαρμοσμένες Μουσικές Σπουδές – Μουσική Εκπαίδευση». Επί του παρόντος, είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πρόγραμμα «Επιστήμες της Αγωγής: Έρευνα και Πράξη σε Μεταβαλλόμενα Περιβάλλοντα Μάθησης» του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με κατεύθυνση «Τέχνες στην Εκπαίδευση». Παράλληλα, διδάσκει πιάνο και θεωρητικά μαθήματα σε ωδεία. Είναι μέλος της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση και συμμετέχει ενεργά στις δράσεις της.
  • Ο Γιάννης Λίτος είναι υποψήφιος διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Σπούδασε Μουσικολογία/Μουσική Παιδαγωγική (Τμήμα Μουσικών Σπουδών) και Παιδαγωγικά (Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης) στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα σπουδών στην «Τέχνη και Εκπαίδευση» (Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών) από το ίδιο πανεπιστήμιο. Είναι συν-επιμελητής δύο συλλογικών τόμων. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την κοινοτική μουσική πράξη με μειονεκτούσες ομάδες παιδιών, κοινωνιολογικές αναγνώσεις της μουσική επιτέλεσης στο δημόσιο χώρο, και τη χρήση της μουσικής, της κίνησης και του χορού σε εκπαιδευτικά και κοινοτικά περιβάλλοντα.