Η αποστασιοποίηση της μουσικής εκπαίδευσης από πρακτικές που προωθούν αποκλειστικά το διανοητικό μοντέλο στην τάξη αποτελεί πλέον μονόδρομο. Η θεωρία του Gardner μοιάζει οδοδείκτης προς αυτή την κατεύθυνση. Ο ίδιος ο εμπνευστής της (Gardner & Hatch, 1989) έχοντας εντοπίσει από νωρίς ότι η γλωσσική και λογικομαθηματική νοημοσύνη είναι αυτές που αξιολογούνται και γίνονται ορατές στο σχολείο της δυτικής κοινωνίας, αναγνωρίζει ότι οι πολιτισμικές ιδιαιτερότητες κάθε λαού δεν μπορούν να αποσιωπηθούν (Gardner, 1999). Την ίδια στιγμή, διαπιστώνεται ερευνητικά η αποσπασματικότητα και η προχειρότητα, με την οποία προσεγγίζεται στις πλείστες των περιπτώσεων το ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι στα πλαίσια της επίσημης εκπαίδευσης (Σταύρου, 2004). Επιπλέον, η προσωπική εμπειρία της ομιλούσας ως μαθήτρια και νηπιαγωγός επιβεβαιώνει την αναφερόμενη στάση απέναντι στη μουσική μας παράδοση.

          Υπό αυτό το πρίσμα, η Θεωρία του Gardner μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για την προσέγγιση του τοπικού μουσικού πολιτισμού στο σχολικό πλαίσιο με τρόπο που θα αναδεικνύει τους Πολλαπλούς Τύπους Νοημοσύνης (ΠΤΝ) των παιδιών. Εξάλλου, κατ’ αυτό τον τρόπο τα γνωστικά αντικείμενα (η παραδοσιακή μουσική επί τω προκειμένω) προσλαμβάνονται πολύ πιο ουσιαστικά από τα παιδιά, εφόσον αξιοποιούνται οι ΠΤΝ τους (Φλουρής, 2006). Παράλληλα, μείζον ζήτημα αποτελεί η αξιοποίηση των προσωπικών μουσικών βιωμάτων που φέρει κάθε μαθητής στην τάξη (Fox, 1991). Τα παιδιά μπορούν να αισθανθούν μέλη ενός «μουσικού γεγονότος», όταν η τάξη μετατρέπεται σε πλαίσιο κοινότητας όπου ο κάθε μαθητής επικοινωνεί τα κοινωνικοπολιτισμικά του βιώματα (Διονυσίου, 2016, σ. 181).

          Σε αυτή τη βάση, στην έρευνά μας, προτάθηκε ένας τρόπος  επικοινωνίας των παιδιών προσχολικής ηλικίας με το ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι, μέσα από μια σύγχρονη οπτική αξιοποιώντας την Θεωρία του Gardner. Προηγήθηκε η θεωρητική πλαισίωση και ακολούθησε η ερευνητική πράξη που πήγασε από τη σχετική εκπαιδευτική πρόταση με τραγούδι αναφοράς το «Ντίλι Ντίλι» (Μικρά Ασία). Διεξήχθη ποιοτική έρευνα με τη χρήση εργαλείων από διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Παράλληλα, ως μέσα συλλογής δεδομένων επιλέχθηκαν η συνέντευξη με την εκπαιδευτικό, οι προσωπικές σημειώσεις της ίδιας, καθώς και έργα των παιδιών. Ένα εκ των ερευνητικών ερωτημάτων ήταν ποια στάση παρουσίασαν οι μαθητές απέναντι στο παραδοσιακό τραγούδι, το οποίο αποτέλεσε αφορμή για τη διερεύνηση των προσωπικών τους βιωμάτων σε σχέση με αυτό.

          Η διδακτική πρόταση υλοποιήθηκε σε νηπιαγωγείο της Αττικής την τελευταία εβδομάδα λειτουργίας του σχολείου από την εκπαιδευτικό του τμήματος, εξαιτίας των τρέχουσων δυσμενών συνθηκών. Είχε διάρκεια 30- 40 λεπτά σε διάστημα 5 ημερών. Τα παιδιά της τάξης που συμμετείχαν ήταν ηλικίας 5-6 ετών. Από την διεξαγωγή της εκπαιδευτικής παρέμβασης αναδείχθηκε η θετική επίδραση που ασκεί στην επαφή των νηπίων με το παραδοσιακό τραγούδι, αφενός, η πρώιμη παρέμβαση και, αφετέρου, η ύπαρξη δραστηριοτήτων που εμφορούνται από τις αρχές της Θεωρίας του Gardner και, κατ’ επέκταση, ενεργοποιούν τους Πολλαπλούς Τύπους Νοημοσύνης (ΠΤΝ) των μαθητών.

• Μουσικές εμπειρίες στο σχολείο, στο ωδείο και στην κοινότητα

H Δέσποινα Χαμάλη γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πύργο Ηλείας. Ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές τις σπουδές στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρόσφατα, αποφοίτησε από το εξ αποστάσεως μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, «Μουσική Παιδαγωγική» εκπονώντας διπλωματική εργασία με θέμα: «Το Ελληνικό Παραδοσιακό Τραγούδι στην Προσχολική Ηλικία με μια Άλλη Ματιά: Μια εκπαιδευτική παρέμβαση στο νηπιαγωγείο βασισμένη στη Θεωρία των Πολλαπλών Τύπων Νοημοσύνης (Gardner)». Κατά τα μαθητικά και φοιτητικά της χρόνια συμμετείχε σε μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής, όπου τελικά έγινε κάτοχος του Διπλώματος. Παράλληλα, παρακολούθησε μαθήματα Πολίτικης Λύρας, ατομικών μαθημάτων παραδοσιακού τραγουδιού και Τροπικής Θεωρίας (Μακάμ). Πρόσθετα, ήταν μέλος της χορωδίας του τμήματος ελληνικής μουσικής του Ωδείου Αθηνών. Πλέον, αποτελεί μέλος της χορωδίας του συλλόγου «Δόμνα Σαμίου». Επίσης, έχει ολοκληρώσει το 9μηνο μουσικοπαιδαγωγικό σεμινάριο του ωδείου «Φίλιππος Νάκας». Τέλος, έχει εργαστεί για έναν χρόνο ως νηπιαγωγός στην ιδιωτική εκπαίδευση.