Από το νηπιαγωγείο έως το γυμνάσιο: η μουσική εκπαιδευτική διαδρομή ενός μαθητή με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) σε μη τυπικό περιβάλλον

Μαρία Φιλιάνου

Προφορική Ανακοίνωση

Συνεδρία Μουσική εκπαίδευση στην ειδική αγωγή ( Friday, 15-Apr-22 20:00:00 EEST )
Περίληψη

Η μελέτη περίπτωσης που παρουσιάζεται, αφορά έναν μαθητή με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), ο οποίος ξεκίνησε στο νηπιαγωγείο τη μουσική εκπαίδευση του. Η μουσική διαδρομή του έως σήμερα, 7 έτη αργότερα, συνεχίζεται και αποτελεί μια ενδιαφέρουσα και χρήσιμη για την επιστημονική κοινότητα περίπτωση. Η σημασία της εν λόγω παρουσίασης έγκειται στο γεγονός ότι ο σχεδιασμός, η εφαρμογή και η αξιολόγηση στη διάρκεια των ετών τελούνταν ανά περιόδους από την ίδια την εκπαιδευτικό/ερευνήτρια και ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την εξέλιξη της μουσικής εκπαίδευσης του. Το εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης (Αστέρη, 2017) αποτέλεσε κυρίαρχο μέσο για να αξιοποιηθεί το δυναμικό του μαθητή και η εκπαιδευτικός σε όλα τα στάδια της μακρόχρονης εκπαίδευσης όφειλε να λαμβάνει υπόψη τις ευνοϊκές προς εκπαίδευση μαθησιακές ζώνες του μαθητή όσο και τις δυσλειτουργίες που εμφάνιζε κατά την εφαρμογή της εκπαίδευσης. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στις συνθήκες που διαμορφώνονταν από το περιβάλλον στον χρόνο και τον χώρο που πραγματοποιούνταν η μάθηση, με έμφαση στην πρώτη περίοδο της πανδημικής κρίσης. Ο τρόπος συλλογής δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη χρήση περισσοτέρων της μιας μεθόδου ώστε να εξασφαλίζεται η διασταύρωση στοιχείων (ατομικός φάκελος μαθητή, συμμετοχική παρατήρηση, βιντεοσκοπήσεις, γραπτές εργασίες του μαθητή, συνεντεύξεις από τα σημαντικά μέλη της οικογένειας και ειδικούς της εκπαίδευσης του). Η εκπαιδευτική διαδικασία είχε τη μορφή επάλληλων κύκλων, όπου κάθε κύκλος περιλάμβανε σχεδιασμό, εφαρμογή του σχεδίου, την παρατήρηση στην εφαρμογή και τον επανασχεδιασμό, ξεδιπλώνοντας το γνωστό σπιράλ αυτο-στοχασμού (self-reflective spiral) (Kemmis, McTaggart & Nixon, 2014). Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν παρουσιάζονται με αντίστοιχες αναφορές σε θεωρίες οι οποίες αποτέλεσαν και την πυξίδα για τις επιλογές στόχων και στρατηγικών στη μουσική διδασκαλία του εν λόγω μαθητή. Οι θεωρίες αυτές αφορούν επιστημονικά πεδία όπως Ειδική Παιδαγωγική, Μουσική Παιδαγωγική, Μουσική Ψυχολογία, Διδακτική μουσικών οργάνων. Η μουσική εκπαίδευση του μαθητή που εξετάζεται, πραγματοποιήθηκε ατομικά με βιωματική μάθηση, συνδυάστηκε με κίνηση και λόγο (Orff, 1976), αξιοποίησε τους τρεις άξονες εκτέλεσης, δημιουργίας και ακρόασης (ΑΠΣ, 2004) μέσα από την εξερεύνηση και τον καθοδηγούμενο αυτοσχεδιασμό, τη συμβολική και κλασική σημειογραφία. Τέλος, η συγκεκριμένη παρουσίαση της μουσικής αγωγής του μαθητή με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος ολοκληρώνεται με την καταγραφή των αποτελεσμάτων της εκπαίδευσης του. Εκτός των άλλων θα γίνει αναφορά στις επιδόσεις του μαθητή στην ανάγνωση και εκτέλεση των τυπικών ασκήσεων και κομματιών του πρώτου μαθητικού ρεπερτορίου κατά την εκμάθηση της τεχνικής της κλασικής κιθάρας. 

 

 

Θεματικοί Άξονες
  • Μουσικές εμπειρίες στο σχολείο, στο ωδείο και στην κοινότητα
  • Μουσικές εμπειρίες, δια βίου μουσική μάθηση και ευζωία
  • Μουσική εκπαίδευση στην ειδική αγωγή
  • Η μουσική διδασκαλία-μάθηση σε τυπικά, μη τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα
Λέξεις-κλειδιά Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος, μουσική εκπαίδευση, μελέτη περίπτωσης
Γλώσσα Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Μουσικοπαιδαγωγός, υποψήφια διδάκτορας Ειδικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του ΠΤΔΕ στο ΕΚΠΑ. Έχει διδάξει στην πρωτοβάθμια ειδική εκπαίδευση για μαθητές με τύφλωση, ΔΑΔ, νοητική υστέρηση και κώφωση. Πτυχιούχος κλασικής κιθάρας και απόφοιτος του Διετούς Επαγγελματικού Κύκλου Σπουδών Μουσικοκινητικής Αγωγής Orff. Πτυχιούχος του τμήματος Φιλοσοφίας – Παιδαγωγικής – Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με μεταπτυχιακές σπουδές   στην Ειδική Αγωγή στο ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ.  Διετέλεσε πρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Μουσικοκινητικής Αγωγής Orff και έχει συμμετάσχει σε συνέδρια της ΕΕΜΑΠΕ και της ΕΕΜΕ ως εισηγήτρια. Διδάσκει στο Τριετές Πρόγραμμα Μουσικοκινητικής Αγωγής Orff της Σχολής Μωραΐτη στην Αθήνα και σε Προγράμματα Δια Βίου Εκπαίδευσης.