Η μουσικότητα είναι έκδηλη στη συμπεριφορά των ατόμων από την βρεφική ηλικία και όπως αναφέρει η Διονυσίου (2018) «ορίζεται σαν μια φυσική ροπή των παιδιών προς τη μουσική, που εκφράζεται είτε ως σωματική ανάγκη συντονισμού με τη μουσική, είτε ως έκφραση της μουσικής στο σώμα, ενώ παράλληλα συνοδεύεται από ευχαρίστηση και έκφραση συναισθημάτων» (Διονυσίου, 2018, σελ. 55). 

Τα βρέφη ανταποκρίνονται στη μουσική από τις πρώτες ημέρες της γέννησής τους με κινήσεις, εκφράσεις του προσώπου, βαβίσματα και φωνητικούς αυτοσχεδιασμούς και αναπτύσσουν μία ιδιαίτερη επικοινωνία με τα άτομα που τα φροντίζουν (Trevarthen, 2002). Τείνουν να εκφράζονται μουσικά με στόχο την επικοινωνία συναισθημάτων και αφηγήσεων (Trevarhten & Malloch, 2017), σε μια διαδικασία συντονισμού, διέγερσης και προσοχής που ορίζεται ως επικοινωνιακή μουσικότητα. Αντλώντας από τη θεωρία της επικοινωνιακής μουσικότητα (communicative musicality) (Malloch & Trevarthen, 2009) και τη θέση ότι η μουσική ως κοινωνική-πολιτισμική πρακτική ενισχύει τη σύνδεση μεταξύ βρεφών και γονέων/φροντιστών (Trevarthen, 2002), προάγοντας τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες του βρέφους (Barrett, 2009), και παράλληλα την ευζωία των μητέρων (Roberts, 2010), η παρούσα έρευνα εστιάζει στη διερεύνηση των εμπειριών μίας περίπτωσης μητέρας από την Κύπρο που χρησιμοποίησε μουσικές δραστηριότητες κατά την καθημερινή ρουτίνα φροντίδας του βρέφους της. 

Η μητέρα για διάστημα 4 μηνών, συμμετείχε σε μία σειρά εργαστηρίων (12 συναντήσεις) ειδικά σχεδιασμένων για γυναίκες κατά το τελευταίο τρίμηνο εγκυμοσύνης και μητέρες με βρέφη (0-12 μηνών), που στόχευαν να ενημερώσουν και μορφώσουν τις συμμετέχουσες για τους τρόπους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν μουσικές δραστηριότητες στην καθημερινή ρουτίνα φροντίδας του βρέφους τους. Οι δραστηριότητες περιλάμβαναν τραγούδια, ταχταρίσματα, δραστηριότητες κίνησης, πρακτικές μουσικών διαλόγων, ακροάσεων και χορών. Για την καλύτερη μελέτη της περίπτωσης τέθηκαν τα εξής ερωτήματα: Πώς περιγράφει η μητέρα την ενσωμάτωση μουσικών δραστηριοτήτων κατά την φροντίδα του βρέφους της; Πώς περιγράφει και αντιλαμβάνεται την αξία της ένταξης της μουσικής στην καθημερινότητα της με το βρέφος για την ίδια και το μωρό της;

Η συλλογή δεδομένων διήρκησε 5 μήνες, μεταξύ Φεβρουαρίου 2021 και Ιουλίου 2021, και χρησιμοποιήθηκαν ποιοτικά εργαλεία ως εξής:

• Είχαν εκπονηθεί τρεις διαδικτυακές ημι-δομημένες συνεντεύξεις με τη μητέρα (λόγω των μέτρων κατά της COVID-19) με διάρκεια περίπου 30 λεπτά η κάθε μία
• Συλλέγησαν προσωπικά τεκμήρια από τη μητέρα, όπως το ημερολόγιο της στο οποίο προσκλήθηκε να σημειώνει κατά τη διάρκεια της έρευνας, τα προσωπικά της βιώματα που αφορούσαν στη χρήση της μουσικής στην καθημερινή φροντίδα του βρέφους της και την αξία που είχε για την ίδια και το μωρό της, και 10 ολιγόλεπτα βιντεάκια τα οποία δημιούργησε η ίδια με δραστηριότητες που εφάρμοζε κατά τη διάρκεια της φροντίδας του μωρού της (π.χ. την ώρα που το κοιμίζει με ένα νανούρισμα, τη στιγμή που το αλλάζει με ένα παιχνιδοτράγουδο κ.τλ.)
• Έγινε επίσης καταγραφή των εμπειριών, απόψεων και αντιλήψεων της μητέρας οι οποίες εκφράζονταν ελεύθερα από την ίδια κατά τη συμμετοχή στα 12 εργαστήρια που περιελάβανε το πρόγραμμα

Όλα τα δεδομένα αρχειοθετήθηκαν και κωδικοποιήθηκαν, με στόχο την ανάδειξη θεματικών που απαντούσαν τα ερωτήματα που τέθηκαν στην έρευνα. Η συλλογή πολλαπλών δεδομένων ενίσχυσε την τριγωνοποίηση και τη διασφάλιση της εγκυρότητας και αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων της έρευνας. Η θεματική ανάλυση κατέδειξε ότι η χρήση ποικίλων μουσικών δραστηριοτήτων από τη μητέρα νοηματοδότησε ξεχωριστά την καθημερινότητα εκείνης και του βρέφους της. Διαφάνηκε ότι η μουσική επικοινωνία μεταξύ μητέρας και βρέφους, υπήρχε ζωντανή όλες τις ώρες της ημέρας και ενέπλεξε δημιουργικά και τον πατέρα, δίνοντας του την ευκαιρία να δημιουργήσει όπως αναφέρθηκε μουσική σχέση με το μωρό του. Όπως ανέφερε η μητέρα η μουσική έγινε κανάλι επικοινωνίας που συνέδεσε τα μέλη της οικογένειας δημιουργώντας ένα ευχάριστο κλίμα στο σπίτι, και διευκολύνοντας το μεγάλωμα του μωρού. Η διασταύρωση των δεδομένων καταδεικνύει ότι οι μουσικές δραστηριότητες ρύθμισαν την ρουτίνα του μωρού και πρόσφεραν στην ίδια συναισθηματική ασφάλεια και αυτοπεποίθηση στο δύσκολο της ρόλο. Τα αποτελέσματα της έρευνας συνδέονται με τα αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών που δεικνύουν ότι η μουσική επικοινωνία κατά τη βρεφική ηλικία προσφέρει ένα ισχυρό πλαίσιο ανάπτυξης δεξιοτήτων για το βρέφος και την ευζωία της μητέρας.

• Μουσικές εμπειρίες, δια βίου μουσική μάθηση και ευζωία

Η Δρ. Μαρία Παπαζαχαρίου - Χριστοφόρου, είναι μουσικοπαιδαγωγός, Λέκτορας Μουσικής Παιδαγωγικής στο Τμήμα Τεχνών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. Συντονίζει και διδάσκει μαθήματα σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο, και είναι Συντονίστρια του Διδακτορικού προγράμματος στη Μουσική. Εργάστηκε στη Δημόσια Δημοτική Εκπαίδευση στην Κύπρο ως μουσικοπαιδαγωγός και υπηρέτησε από τη θέση της Λειτουργού Δημόσιας Μουσικής Εκπαίδευσης, στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τις κοινωνιολογικές διαστάσεις της μουσικής παιδαγωγικής, τη μουσική αγωγή στην προσχολική ηλικία, τις άτυπες διαδικασίες μουσικής μάθησης και τη δια βίου μουσική ενασχόληση και ευζωία. Διευθύνει την ερευνητική μονάδα Δια Βίου Μουσικής Ενασχόλησης του Κέντρου Αριστείας για την Έρευνα  SOSCIEATH στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου.