Ηθικά Διλήμματα και Ζητήματα Ηθικών Κρίσεων των Εκπαιδευτικών Μουσικής στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Δημόσια Εκπαίδευση

Νασία Κώνστα

Προφορική Ανακοίνωση

Συνεδρία Στάσεις, αντιλήψεις και τάσεις των εκπαιδευτικών μουσικής ( Sunday, 17-Apr-22 10:00:00 EEST )
Περίληψη

            Οι έντονες κοινωνικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα σε διεθνές επίπεδο ωθούν κάθε σκεπτόμενο άτομο στον αναστοχασμό ορισμένων θεμελιωδών ερωτημάτων. Πρόκειται για ερωτήματα της μορφής «τι θεωρείται σωστό να κάνω;» ή «πώς οφείλω να αντιδράσω σε σχέση με κάτι;». Αυτά τα ερωτήματα σχετίζονται με τις αρχές και τις δεοντολογικές αξίες που καθοδηγούν τη συμπεριφορά μας, με άλλα λόγια την ηθική. Τα ζητήματα ηθικής αποτελούν ένα επίκαιρο και διαχρονικό θέμα προς διερεύνηση στον ευρύτερο χώρο της Παιδαγωγικής καθώς η κοινωνική διάσταση του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού εύλογα ενέχει ηθικά ζητήματα.

      Από τη δεκαετία του ’90 ξεκίνησαν στον τομέα της μουσικής εκπαίδευσης να διενεργούνται έρευνες γύρω από την ηθική διάσταση του ρόλου των εκπαιδευτικών μουσικής και των ηθικών διλημμάτων που προκύπτουν μέσα στο διδακτικό τους έργο (Abrahams & Head, 2005). Σύμφωνα με τον Regelski (2014) ζητήματα τέτοιας φύσεως θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μέσω μιας «ηθικής «αντίστασης», τα κριτήρια της οποίας μπορούν να αντληθούν  από τις τρεις πιο διαδεδομένες θεωρίες Ηθικής Φιλοσοφίας (Ωφελιμισμός, Δεοντολογία και θεωρία Αρετών). Στο ίδιο πνεύμα οι Elliott & Silverman (2019) υποστηρίζουν ότι το επαγγελματικό μέλλον των εκπαιδευτικών μουσικής θα πρέπει να αποβλέπει στην καλλιέργεια της ηθικής τους ευαισθησίας, ώστε οι ίδιοι μετέπειτα να μπορέσουν με τις κατάλληλες παιδαγωγικές τεχνικές να εμφυσήσουν στους μαθητές τους ηθικές αξίες.

      Στο πλαίσιο που προδιαγράφηκε διενεργήθηκε ποιοτική έρευνα μέσω ημιδομημένων συνεντεύξεων, σκοπός της οποίας υπήρξε η καταγραφή και η κατά το δυνατό συστηματική κατηγοριοποίηση των ηθικών διλημμάτων των εκπαιδευτικών μουσικής της Δημόσιας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε συνάρτηση με την εργασιακή τους εμπειρία. Μέσα από την παράθεση αυτών των διλημμάτων επιχειρήθηκε να διερευνηθούν τα είδη και η συχνότητα αυτών, ο βαθμός εμπλοκής της προσωπικής στην επαγγελματική ηθική και η χρησιμότητα θέσπισης ή μη ενός Κώδικα Δεοντολογίας. 

      Από τα αποτελέσματα που προέκυψαν διαπιστώθηκε ότι τα ηθικά διλήμματα χωρίζονται σε ηθικά διλήμματα με την ιδιότητα του μουσικού και ηθικά διλήμματα με την ιδιότητα του εκπαιδευτικού. Από την πρώτη κατηγορία παρουσιάστηκαν εκείνα που σχετίζονται με την επιλογή διδακτικού υλικού, με τις παρεμβάσεις τρίτων σε καλλιτεχνικά ζητήματα, με τη συμπερίληψη των μαθητών και με την αξιολόγησή τους. Από τη δεύτερη κατηγορία παρουσιάστηκαν διλήμματα που αφορούν την επαγγελματική ηθική, τη διαχείριση των σχέσεων με τους μαθητές και τις παρεμβάσεις τρίτων στο εκπαιδευτικό έργο. Οι εκπαιδευτικοί μουσικής ανέφεραν πως τα ηθικά διλήμματα αποτελούν συχνό φαινόμενο και πρόκληση στην καθημερινότητα της επαγγελματικής τους ζωής. Ως προς τον τομέα των κρίσεων και αποφάσεών τους, η εργασιακή εμπειρία φάνηκε να μην αποτελεί παράγοντα επιρροής, καθώς αυτές διαμορφώνονται περισσότερο από τις προσωπικές τους ηθικές αξίες, ενώ το ζήτημα της θέσπισης ενός Κώδικα Δεοντολογίας αποτελεί πεδίο διιστάμενων απόψεων. 

      Καθώς δεν έχει διενεργηθεί αντίστοιχη έρευνα καταγραφής και μελέτης των ηθικών διλημμάτων των εκπαιδευτικών μουσικής στην Ελλάδα, η συγκεκριμένη θεματική θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη στην ακαδημαϊκή κοινότητα, ώστε να προετοιμάσει τους μελλοντικούς εκπαιδευτικούς για την αντιμετώπιση τέτοιων ζητημάτων αλλά και στους εν ενεργεία εκπαιδευτικούς, οι οποίοι μέσα από τον προβληματισμό να μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα των αποφάσεών τους και να διαμορφώσουν ένα ενιαίο ηθικό κριτήριο που θα καθιστά εφικτή τη γενική ευημερία στην εκπαιδευτική κοινότητα.

 

 

 

Θεματικοί Άξονες
  • Πλουραλισμός και ιεραρχίες αξιών στη μουσική εκπαίδευση
  • Μουσική αγωγή, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθρώπινα δικαιώματα
Λέξεις-κλειδιά ηθικά διλήμματα, επαγγελματική ηθική, Κώδικας Δεοντολογίας, μουσική εκπαίδευση
Γλώσσα Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Η Νασία Κώνστα γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Αποφοίτησε από το τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα την «Μουσική Εκπαίδευση σε τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα». Παράλληλα έκανε σπουδές Πιάνου, Βιολοντσέλου και Ανώτερων Θεωρητικών. Από το 2009 εργάζεται ως αναπληρώτρια εκπαιδευτικός μουσικής στην Πρωτοβάθμια Γενική και Ειδική Εκπαίδευση. Το πρόσφατο ερευνητικό της ενδιαφέρον εστιάζεται στα ηθικά διλήμματα και ηθικές κρίσεις των Εκπαιδευτικών Μουσικής στη Δημόσια Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.