Μια γκαλερί στο στούντιο πιάνου: Η χρήση εικόνων στο μάθημα πιάνου του Μουσικού Σχολείου

Βασιλική Ζεπάτου

Προφορική Ανακοίνωση

Συνεδρία Διδακτική ευρωπαϊκών μουσικών οργάνων ( Sunday, 17-Apr-22 10:00:00 EEST )
Περίληψη

Ολοένα κερδίζει έδαφος η εξέταση της μουσικής μάθησης και διδασκαλίας μέσα από την προσέγγιση 4Ε Cognitive Science [4ECS]: Embodied, Embedded, Extended, Enactive, στις γνωσιακές επιστήμες. Θεωρείται, δηλαδή ότι η αυτοπραγμάτωση και η ανάπτυξη της μουσικής ταυτότητας του ατόμου είναι φαινόμενο όπου οι γνωστικές διαδικασίες  στηρίζονται στις διαστάσεις του 4Ε «γιγνώσκειν»: ενσώματη, εγκιβωτισμένη, επεκτάσιμη και εν δράσει νόηση (Schiavio & Van der Schyff, 2018).  Αυτό αφορά και την εκμάθηση μουσικών οργάνων στην οποία η νοηματοδότηση πραγματοποιείται μέσα από διαδικασίες και δυναμικά συστήματα  διάδρασης μεταξύ εγκεφάλου, σώματος και του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος (Silverman, 2020). Tα περιβάλλοντα μουσικής εκπαίδευσης θα πρέπει να θεωρούνται αυτόνομα συστήματα αυτοοργάνωσης (Schiavio & Van der Schyff, 2018). H παρούσα εισήγηση προτείνει ένα πρωτότυπο τρόπο οργάνωσης και αξιοποίησης του φυσικού χώρου του στούντιο πιάνου ως εργαλείο μάθησης στο μάθημα πιάνου του Μουσικού Σχολείου, με τη στοχευμένη χρήση επιλεγμένων εικόνων που αναρτώνται στους τοίχους της αίθουσας. Παρουσιάζεται η υλοποίηση αυτής της πρακτικής σε στούντιο πιάνου του Μουσικού Σχολείου Αλίμου και περιγράφονται η διαδικασία επιλογής των εικόνων, οι τρόποι αξιοποίησής τους στη ροή του μαθήματος στο πλαίσιο διδακτικών στρατηγικών, η συσχέτισή τους με στοιχεία του προγράμματος σπουδών του μαθήματος πιάνου και η ανατροφοδότηση από 12 μαθητές, ηλικίας 12 έως 16 χρόνων. Η ανατροφοδότηση αυτή παρέχεται μέσα από την παρατήρηση και από σύντομα ερωτηματολόγια συμπληρωμένα από τους μαθητές.  Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα και οι διαπιστώσεις από την πρακτική. Καταδεικνύεται ότι η «γκαλερί εικόνων» του στούντιο εμπλουτίζει τη μουσική εμπειρία του μαθήματος πιάνου, ενισχύει τη θετική στάση και διάθεση των μαθητών ως προς το πιάνο και τη μουσική, αναπτύσσει τις δεξιότητες επικοινωνίας και έκφρασης και τη φαντασία τους, και τους βοηθά να συνδέσουν τον «κόσμο της μουσικής» με την προσωπικότητά τους και τις δικές τους μουσικές δεξιότητες. Διαπιστώνεται ότι η «εσκεμμένη» αξιοποίηση του χώρου μπορεί να συμβάλει εποικοδομητικά στην κατασκευή του μουσικού νοήματος, στην απόκτηση αναπαραστάσεων και στην ανάπτυξη ερμηνευτικών προθέσεων από τους μαθητές, κατά τη διαμόρφωση εκτελεστικών σχεδίων που θα τους οδηγήσουν σε επιθυμητές αποδόσεις και εκτελέσεις μουσικών έργων στο πιάνο – δηλαδή σε διεργασίες  που θεωρούνται πολύπλοκες και απαιτητικές (Σιδηροπούλου, 2021). Τα ευρύματα της πρακτικής συνάδουν μ΄ αυτά άλλων ερευνών χρήσης της εικαστικής έκφρασης στη διδασκαλία μουσικής και πιάνου (Roels & Van Petegem, 2014· Τσαλίκη, 2015). Ανιχνεύεται, επίσης, η συνάφεια της πρακτικής με την προσέγγιση 4ECS. Τέλος, προτείνεται μελλοντική προέκταση από το φυσικό χώρο σε εικονικό, με τη δημιουργία αντίστοιχου ψηφιακού περιβάλλοντος με το εργαλείο Virtual Tour (360) της εκπαιδευτικής πλατφόρμας e-me του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.        

 

Θεματικοί Άξονες
  • Μουσικές εμπειρίες στο σχολείο, στο ωδείο και στην κοινότητα
  • Πλουραλισμός και ιεραρχίες αξιών στη μουσική εκπαίδευση
  • Σύνδεση της μουσικής εκπαίδευσης με την καθημερινή ζωή
  • Η μουσική διδασκαλία-μάθηση σε τυπικά, μη τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα
  • Πολυτροπικές δράσεις στη μουσική εκπαίδευση
  • Διδακτική μουσικών οργάνων και μουσικών συνόλων: φιλοσοφία, μεθοδολογίες και καλές πρακτικές
Λέξεις-κλειδιά διδακτική του πιάνου, χώρος ως εργαλείο μάθησης, εικαστική έκφραση και μουσική, Μουσικό σχολείο, 4E Cognitive Science.
Γλώσσα Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Βασιλική Ζεπάτου: Καθηγήτρια Πιάνου Μουσικού Σχολείου Αλίμου.  Δίπλωμα Πιάνου Ωδείου Αθηνών, Πολιτικός Μηχανικός και Διδάκτωρ Μηχανικός Ε.Μ.Π. Εισηγήσεις/δημοσιεύσεις: 1ο Συνέδριο Μουσικών Σχολείων(Μ.Σ.) (1995), Συνέδριο ΕΑS (2000), Περιοδικό «Μουσική στην Πρώτη Βαθμίδα» (2008), 7ο & 8ο Συνέδριο Ε.Ε.Μ.Ε. (2015, 2018) κ.ά. Δράσεις: Ε.Π.Π.Σ. & Π.Σ. Μουσικής Αγωγής: έργο Αισθητικής Αγωγής Π.Ι. (1997-2000), μέλος/contact person ΕΑS (2000-2004). ΥΠ.Π.Ε.Θ.: γραμματέας Συντονιστικής Επιτροπής Ομάδων Εργασίας Π.Σ. Μ.Σ. (2000), συντονίστρια ανάπτυξης δικτύου τηλεδιδασκαλίας Μ.Σ. (2000-2002), μέλος Ομάδας Εργασίας έργου επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στις Τ.Π.Ε. (2001-2004), γραμματέας Καλλιτεχνικής Επιτροπής Μ.Σ. (2010-2013), Αξιολογήτρια Π.Σ.-Οδηγού Εκπαιδευτικού Πιάνου Μ.Σ.: Πράξη Νέου Σχολείου Ι.Ε.Π. (2014-15), Συντονίστρια Πρακτικής Άσκησης φοιτητών Τ.Μ.Σ.-Ε.Κ.Π.Α.: Μ.Σ. Αλίμου (2015-σήμερα).