Η μουσική, ως μια κοινωνικά προσδιορισμένη δραστηριότητα, είναι μια πράξη με πολλά και ποικίλα νοήματα. Ως μη λεκτικός κώδικας επικοινωνίας συμβάλλει στην διαμόρφωση της κοινωνικής και πολιτιστικής ταυτότητας όσων ασχολούνται με αυτήν (McCarthy, 2008). Η οργάνωση και ο συντονισμός ενός πρότζεκτ μουσικής στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Κέρκυρας είναι ένα εγχείρημα που εκ πρώτης όψεως ξεφεύγει από το συνηθισμένο πλαίσιο της μουσικής εκπαίδευσης. Καθώς, σε έναν κόσμο που αλλάζει, στόχος της μουσικής εκπαίδευσης είναι να προσφέρει ευκαιρίες για αισθητικές εμπειρίες, μουσικές δεξιότητες και καλλιτεχνικά βιώματα σε όλους τους μαθητές, ο μουσικοπαιδαγωγός καλείται να αναπροσαρμοστεί σε αυτές τις συνθήκες. Τα τελευταία πέντε χρόνια σε Φυλακή υψίστης ασφαλείας  στην Κέρκυρα, ένα σχολείο «Δεύτερης ευκαιρίας» δίνει στους κρατούμενους την ευκαιρία και το δικαίωμα της εκπαίδευσης, και τη δυνατότητα να ολοκληρώσουν το Γυμνάσιο. 

Η κοινοτική μουσική είναι ένας διφορούμενος όρος (Veblen, 2007), ωστόσο χρησιμοποιείται συχνότερα για να περιγράψει ένα τρίπτυχο δράσεων: τη μουσική μιας κοινότητας, μια δραστηριότητα κοινοτικής μουσικής, ή «μια ενεργή παρέμβαση μεταξύ ενός μουσικού συντονιστή και των συμμετεχόντων» ( Higgins, 2012: 3). Η παρούσα μελέτη καθοδηγείται από την τρίτη προσέγγιση. Επικεντρώνεται σε ένα πρόγραμμα κοινοτικής μουσικής εκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκε τις ακαδημαϊκές χρονιές 2018-19 και 2019-20 για ένα τρίμηνο κάθε έτος, οργανώθηκε και συντονίστηκε από τις δύο ερευνήτριες και στο οποίο συμμετείχαν 12 φοιτητές και φοιτήτριες του τομέα μουσικής παιδαγωγικής και ψυχολογίας της μουσικής του Ιονίου Πανεπιστημίου. Επιδίωξη της ομάδας ήταν να λειτουργήσει ένα πρόγραμμα κοινοτικής μουσικής σε κρατούμενους μαθητές του σχολείου. Αρχικά, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες  παρακολούθησαν συναντήσεις στις οποίες αναπτύχθηκαν βιωματικά οι αρχές της μουσικής στην κοινότητα και οι τρόποι συντονισμού και εμψύχωσης ομάδων. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν ομάδες μουσικής σε ώρες λειτουργίας του σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας στις οποίες συμμετείχαν περίπου 30 ενήλικες κρατούμενοι μαθητές, από 20 έως 65 ετών. Η συμμετοχή στη δράση αυτή για την ομάδα των φοιτητών ήταν εθελοντική και τους έδωσε τη δυνατότητα να εξασκήσουν τις δεξιότητες τους ως συντονιστές κοινοτικών μουσικών ομάδων. 

Στην παρούσα ποιοτική μελέτη ακολουθήθηκε η διαλεκτική διαδικασία της διττής αυτοεθνογραφίας. Στόχος είναι μέσα από μία συστηματική περιγραφή της προσωπικής εμπειρίας των δύο ερευνητριών, να νοηματοδοτηθούν οι νέες διαστάσεις του ρόλου του μουσικοπαιδαγωγού, ώστε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα. Οι τρεις άξονες που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση του αποτυπώματος του πρότζεκτ είναι: (α) η συμμετοχή και η εξέλιξη της επαγγελματικής ταυτότητας των φοιτητών, (β) η συμμετοχή και η μουσική εξέλιξη των κρατούμενων-μαθητών του σχολείου δεύτερης ευκαιρίας και (γ) η δική μας εξέλιξη ως προς τον συντονισμό και την ολοκλήρωση της δράσης αυτής. Μέσα από διάλογο, αναλύονται θέματα, όπως η δύναμη της μουσικοτροπίας στη δημιουργία ομάδας, η ροή που αναπτύσσεται κατά τη μουσική διαδικασία, η μουσική επικοινωνία που εδραιώνεται, το δημοκρατικό περιβάλλον της ομάδας, αλλά και οι ίσες ευκαιρίες για όλους. Η υλοποίηση του συγκεκριμένου πρότζεκτ ανέδειξε τη σημασία μίας πολυπολιτισμικά και συμπεριληπτικά ευαισθητοποιημένης μουσικής προσέγγισης, και επισήμανε την ανάγκη επαναπροσδιορισμού του ρόλου ή των ρόλων του μουσικοπαιδαγωγού στην κοινωνία και σε κοινοτικά μουσικά πλαίσια ως ευκαιρία επαναπροσανατολισμού, ώστε να ανταποκριθεί με επιτυχία στις προκλήσεις της σημερινής κοινωνίας.

• Μουσικές εμπειρίες στο σχολείο, στο ωδείο και στην κοινότητα
• Μουσικές εμπειρίες, δια βίου μουσική μάθηση και ευζωία
• Η μουσική διδασκαλία-μάθηση σε τυπικά, μη τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα

Η Μίτσυ Ακογιούνογλου, PhD, RMT, είναι επίκουρη καθηγήτρια (υπό διορισμό) στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Σπούδασε μουσικοθεραπεία στο Michigan State University (Β.Α., Μ.Α.), είναι κάτοχος διδακτορικού και ολοκλήρωσε μεταδιδακτορική έρευνα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Είναι εκπρόσωπος του Ελληνικού Συλλόγου Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών (ΕΣΠΕΜ) στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Μουσικοθεραπείας, επόπτρια του ΕΣΠΕΜ, και εκπρόσωπος της Ε.Ε.Μ.Ε. στο Music Teacher Associations in Europe. Είναι μέλος της επιστημονικής επιτροπής του περιοδικού Μουσικοπαιδαγωγικά και της συντακτικής ομάδας του Approaches: An Interdisciplinary Journal of Music Therapy. 

Η Ζωή Διονυσίου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μουσικής Παιδαγωγικής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Είναι διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μουσική Παιδαγωγική στο σχολείο και στην κοινότητα», συντονίστρια της Θερινής Ακαδημίας Μουσικής Παιδαγωγικής, Επιστημονική Υπεύθυνη του Επιμορφωτικού Προγράμματος «Μουσική αγωγή στην προσχολική ηλικία» (ΚΕΔΙΒΙΜ Ιονίου Πανεπιστημίου). Συντονίζει μια σειρά μουσικών δράσεων του Πανεπιστημίου στην κοινότητα (Μουσική αγωγή για βρέφη και νήπια, κλπ.). Είναι συνδιευθύντρια σύνταξης του περιοδικού Μουσικοπαιδαγωγικά (της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση) και μέλος επιστημονικών επιτροπών συνεδρίων και διεθνών περιοδικών. Τα κυριότερα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν τη μουσική εκπαίδευση στη βρεφική και νηπιακή ηλικία, τα παραδοσιακά παιχνιδοτράγουδα, και τη διδακτική της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Από το 2012 έχει δημιουργήσει την Ομάδα Μουσικοπαιδαγωγικών Δράσεων του Τμήματος Μουσικών Σπουδών «Ανέβα μήλο - Κατέβα ρόδι», με στόχο την αξιοποίηση της ελληνικής λαϊκής μουσικής παράδοσης.