Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η καταγραφή και η διεξοδική μελέτη της βιωμένης εμπειρίας δώδεκα μουσικών που δραστηριοποιούνται σε ομάδες μουσικής στην κοινότητα στην Ελλάδα και στη Γερμανία. Στόχος είναι η αποτύπωση της ατομικής, μουσικής και κοινωνικής ταυτότητας των εμψυχωτών και συντονιστών όπως αυτή περιγράφεται υποκειμενικά στις αφηγήσεις τους, καθώς και η καταγραφή των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την υλοποίηση μουσικών δράσεων σε ποικίλα κοινοτικά περιβάλλοντα. Επιπρόσθετα, διερευνώνται οι ομοιότητες και οι διαφορές των εμπειριών ατόμων που απασχολούνται ως μουσικοί στην κοινότητα στην Ελλάδα και στη Γερμανία. 

Όπως αναφέρεται στη βιβλιογραφία, η μουσική στην κοινότητα απορρέει από τον κοινωνικό ακτιβισμό και, ακολουθώντας τις επιταγές της εποχής,  εξελίσσεται σε μία δράση που στοχεύει σε ατομική και συλλογική αλλαγή (Howell, Higgins & Bartleet, 2017). Οι τέσσερις βασικές αρχές που την χαρακτηρίζουν -αποκέντρωση, προσβασιμότητα, ίσες ευκαιρίες, μουσικοτροπία- την καθιστούν μία κοινωνική και συνάμα πολιτική δράση (Olseng, 1990). Απαιτείται λοιπόν από τον μουσικό να διευρύνει τον ρόλο του ώστε να ανταποκριθεί σε αυτές τις ευρύτερες ανάγκες της κοινωνίας (Carey & Coutts, 2021), αφού καλείται να είναι ταυτόχρονα παιδαγωγός, εμψυχωτής, συντονιστής, οργανωτής, δημιουργός, εκτελεστής για να μπορεί να υποστηρίζει σε όλα τα επίπεδα μουσικές δράσεις σε τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα μουσικής μάθησης (Higgins & Bartleet, 2012). Με τη σειρά της, η τριτοβάθμια μουσική εκπαίδευση καλείται να ανταποκριθεί ώστε να προετοιμάζει πολύπλευρα τους μουσικούς και μουσικοπαιδαγωγούς, με αυτονομία στη μάθηση και μουσική δράση, κοινωνικά υπεύθυνους και ευαισθητοποιημένους και με ικανότητες να καθοδηγούν και να συντονίζουν ομάδες (Carey & Coutts, 2021).

Η παρούσα ποιοτική έρευνα ακολουθεί φαινομενολογική προσέγγιση για να καταγράψει και να εμβαθύνει στη βιωμένη εμπειρία των συμμετεχόντων (Creswell & Creswell, 2018). Πραγματοποιήθηκαν δώδεκα ημι-δομημένες συνεντεύξεις με συντονιστές μουσικούς στην κοινότητα, έξι που δραστηριοποιούνται στον Ελλαδικό χώρο και έξι στη Γερμανία. Ακολουθήθηκε δειγματοληψία σκοπιμότητας με βασικό κριτήριο οι τρεις από την κάθε χώρα να διαθέτουν εξειδικευμένες σπουδές πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο και οι άλλοι τρεις να έχουν εμπειρική μουσική γνώση. Ένα επιπλέον κριτήριο ήταν όλοι να δραστηριοποιούνται ως εμψυχωτές-συντονιστές σε δράσεις μουσικής στην κοινότητα.

Η θεματική ανάλυση των συνεντεύξεων κινήθηκε σε δύο άξονες: στα σημεία που συγκλίνουν και αποκλίνουν οι απόψεις των μουσικών στην κοινότητα των δύο χωρών και στην περιγραφή των εμπειριών του δείγματος σύμφωνα με το μουσικοπαιδαγωγικό τους υπόβαθρο. Από την ανάλυση διαφάνηκε ένας πλουραλισμός στο πώς ορίζεται η μουσική στην κοινότητα. Επιπλέον, αναδύθηκαν ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τις διαφορετικές δεξιότητες που φαίνεται ότι απαιτούνται, όπως η συναισθηματική εμπλοκή, η συμπεριληπτική διάσταση, η δημοκρατική λειτουργία, η ευρύτητα μουσικών δεξιοτήτων, οι ποικίλες αρμοδιότητες και η ικανότητα στην οργάνωση και διαχείριση μεγάλων ομάδων. Διαφορές που προέκυψαν εστίασαν στους χώρους της κοινότητας όπου προσφέρονται μουσικές δράσεις, στις ευκαιρίες που παρέχονται για αυτές τις δράσεις, καθώς και στις σπουδές που απαιτούνται για την υλοποίηση των δράσεων μουσικής στην κοινότητα. 

Συμπερασματικά, εκφράζονται προβληματισμοί και σκέψεις για αυτό το νέο και γρήγορα αναπτυσσόμενο πεδίο της μουσικής, όπως για παράδειγμα, τα νέα δεδομένα που έφερε η πανδημία, η απουσία εκπαιδευτικών προγραμμάτων εστιασμένων αμιγώς σε αυτό το πεδίο, η αδυναμία εύρεσης ικανών πλαισίων επαγγελματικής απασχόλησης στην κοινότητα, χωρίς να χρειάζεται, όπως συμβαίνει συνήθως, να στηρίζονται στην εθελοντική διάθεση των μουσικών εμψυχωτών.  

• Μουσικές εμπειρίες στο σχολείο, στο ωδείο και στην κοινότητα
• Μουσικές εμπειρίες, δια βίου μουσική μάθηση και ευζωία
• Μουσική αγωγή, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθρώπινα δικαιώματα

Η ΄Ηβη Ολοκτσίδου είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, στο πρόγραμμα σπουδών «Μουσική παιδαγωγική στο σχολείο και στην κοινότητα». Είναι απόφοιτος του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται στο Μόναχο της Γερμανίας ως νηπιαγωγός. Έχει εργαστεί εθελοντικά στην παιδιατρική κλινική του Ludwig Maximilian Universität προσφέροντας στα πλαίσια της δημιουργικής απασχόλησης μουσική αγωγή σε νοσούντα παιδιά.  

Η Κλειώ Κωνσταντάκου είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου στο πρόγραμμα σπουδών «Μουσική παιδαγωγική στο σχολείο και στην κοινότητα». Έχει διδάξει στο πρόγραμμα Μουσικής Αγωγής για βρέφη και νήπια του Ιονίου Πανεπιστημίου. Στο πλαίσιο του Προγράμματος Erasmus φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Βιέννης και εργάστηκε εθελοντικά ως δασκάλα μουσικής στο Νηπιαγωγείο της Εθνικής Σχολής Βιέννης. Είναι μέλος της ομάδας εργασίας του ψηφιακού αποθετηρίου για διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και μουσικής μέσα από τα τραγούδια της Μαρίζας Κωχ «Τραγουδώντας Ελληνικά». Εργάζεται ως δασκάλα μουσικής στη Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας και ως μουσικός στο Ίδρυμα Χρονίως Πασχόντων «Πλατυτέρα».

Η Μίτσυ Ακογιούνογλου, PhD, RMT, είναι επίκουρη καθηγήτρια υπό διορισμό στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Σπούδασε μουσικοθεραπεία στο Michigan State University (Β.Α., Μ.Α.), είναι κάτοχος διδακτορικού και ολοκλήρωσε μεταδιδακτορική έρευνα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Είναι εκπρόσωπος του Ελληνικού Συλλόγου Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών (ΕΣΠΕΜ) στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Μουσικοθεραπείας, επόπτρια του ΕΣΠΕΜ, και εκπρόσωπος της Ε.Ε.Μ.Ε. στο Music Teacher Associations in Europe. Είναι μέλος της επιστημονικής επιτροπής του περιοδικού Μουσικοπαιδαγωγικά και της συντακτικής ομάδας του Approaches: An Interdisciplinary Journal of Music Therapy.