Προφορικότητα, προσπολιτισμός και η εκμάθηση της παραδοσιακής μουσικής σε περιβάλλοντα τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης: Η περίπτωση ενός σύγχρονου λαϊκού οργανοπαίκτη από τη Λέσβο

Βερβέρης Αντώνης

Προφορική Ανακοίνωση

Συνεδρία Διδακτικές προσεγγίσεις για την Ελληνική Παραδοσιακή Μουσική ( Saturday, 16-Apr-22 09:00:00 EEST )
Περίληψη

Ως αντικείμενο μελέτης, η διδασκαλία των παραδοσιακών οργάνων έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον αρκετών Ελλήνων ερευνητών, κυρίως μετά τη θεσμοθετημένη εισαγωγή της διδασκαλίας τους στα Μουσικά Σχολεία το 1988, και –αργότερα– σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι περισσότεροι εξ αυτών έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους στα μεθοδολογικά προβλήματα που προέκυψαν από την ένταξη προφορικών παραδόσεων σε πλαίσια τυπικής μουσικής εκπαίδευσης (ενδεικτικά βλ. Μαυροειδής, 1995· Κοκκώνης, 2007), καθώς και στις συνέπειες αυτής της προσπάθειας «ιδρυματοποίησης» της παραδοσιακής μουσικής πάνω στην ίδια τη μουσική (Dionyssiou, 2000· Ververis, 2019) και τους εκτελεστές της (Kallimopoulou, 2009). Πώς όμως κατακτούσαν οι λαϊκοί οργανοπαίκτες της υπαίθρου τις δεξιότητές τους; Ανατρέχοντας στην υπάρχουσα βιβλιογραφία παρατηρεί κανείς μία σχετική έλλειψη μελετών πάνω στους τρόπους μέσω των οποίων οι λαϊκοί μουσικοί, παλαιότερων αλλά και νεότερων γενιών, μάθαιναν και μαθαίνουν την τέχνη τους. Στο πρώτο μέρος της παρούσας ανακοίνωσης παρουσιάζονται σχετικές πληροφορίες που προέκυψαν ύστερα από τη μελέτη βιογραφιών λαϊκών οργανοπαικτών, ενώ στη συνέχεια το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην περίπτωση του Ιγνάτη, ενός νεαρού μουσικού με πρωταγωνιστικό ρόλο στα σύγχρονα λαϊκά πανηγύρια της Λέσβου, ο οποίος απέκτησε τις μουσικές του δεξιότητες χωρίς να έχει παρακολουθήσει μαθήματα σε κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα όπως ωδείο, Μουσικό Σχολείο ή πανεπιστήμιο. Μερικά από τα σημεία ενδιαφέροντος αφορούσαν στοιχεία όπως: μάθηση μέσω προσπολιτισμού, προφορικότητα, άτυπες μορφές  μουσικής μάθησης, και μάθηση από/με ομότιμους. Αποτελεί πεποίθηση του ερευνητή ότι αν και μία «πραγματικά αυθεντική» εκτέλεση της παραδοσιακής μουσικής εκτός του φυσικού της πλαισίου είναι εξορισμού αδύνατη, η ενσωμάτωση στοιχείων αυθεντικότητας στη διδασκαλία της, ακόμη και σε περιβάλλοντα τυπικής μουσικής εκπαίδευσης, είναι εντούτοις σημαντική και επιθυμητή. Έτσι, η παρούσα μελέτη περίπτωσης μπορεί αφενός να προσφέρει πληροφορίες για τους τρόπους με τους οποίος ένα σύγχρονος λαϊκός μουσικός κατακτά την τέχνη του και, αφετέρου, να προτείνει ιδέες χρήσιμες για το σύγχρονο μουσικοεκπαιδευτικό άσχετα με το μουσικό είδος το οποίο διδάσκει. Εξάλλου, ο διάλογος τις αρχές του οποίου έθεσε η Lucy Green τη δεκαετία του 2000 σχετικά με τον εμπλουτισμό της «επίσημης» μουσικής εκπαίδευσης μέσω στρατηγικών άτυπης μουσικής μάθησης, σε συνδυασμό με ένα γενικότερο αίτημα «αποαποικιοποίησης» (decolonization) της Μουσικής Παιδαγωγικής, έχει στρέψει το ενδιαφέρον των μουσικοπαιδαγωγών σε νέες διδακτικές προσεγγίσεις πέρα από τις παγιωμένες μεθόδους διδασκαλίας.
 

Θεματικοί Άξονες
  • Η μουσική διδασκαλία-μάθηση σε τυπικά, μη τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα
  • Διδακτική μουσικών οργάνων και μουσικών συνόλων: φιλοσοφία, μεθοδολογίες και καλές πρακτικές
Λέξεις-κλειδιά Παραδοσιακή μουσική, προσπολιτισμός, προφορικότητα, άτυπες μορφές μουσικής μάθησης
Γλώσσα Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Ο Αντώνης Βερβέρης γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στη Μυτιλήνη. Σπούδασε Μουσικολογία και Μουσική Παιδαγωγική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, και Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Είναι κάτοχος Master στη Χορωδιακή Εκπαίδευση και τη Διεύθυνση Χορωδίας από το Roehampton University του Λονδίνου και το Lynchburg College των ΗΠΑ αντίστοιχα, ενώ τον Ιούνιο του 2017 ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών ΑΠΘ. Εκτός από τη χορωδιακή μουσική έχει ασχοληθεί με την εκτέλεση και διδασκαλία του σαντουριού. Την περίοδο 2009-2018 εργάσθηκε στα Μουσικά Σχολεία Χίου και Μυτιλήνης ενώ από το 2018 διδάσκει στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.