Διερευνώντας τη χρήση των μουσικών σωλήνων boomwhackers στην τυπική εκπαίδευση: μία ποιοτική έρευνα με εκπαιδευτικούς μουσικής

Μίντζα Μαρίνα

Προφορική Ανακοίνωση

Συνεδρία Στάσεις, αντιλήψεις και τάσεις των εκπαιδευτικών μουσικής ( Sunday, 17-Apr-22 10:00:00 EEST )
Περίληψη

Οι εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών στην επιστήμη της Παιδαγωγικής άσκησαν μεγάλη επιρροή στη Μουσική Παιδαγωγική. Οι θεωρίες των εκπροσώπων του κονστρουκτιβισμού Dewey (1966), Bruner (1961), Piaget (1971), αλλά και του κοινωνικού κονστρουκτιβισμού με εκπρόσωπο τον Vygotsky (1978), έθεσαν τα θεμέλια για τη δημιουργία μίας νέας μορφής εκπαιδευτικής μάθησης, σύμφωνα με την οποία το άτομο μαθαίνει πραγματικά όταν κατασκευάζει μόνο του τη γνώση μέσω της ενεργού συμμετοχής του στην εκπαιδευτική διαδικασία και της αλληλεπίδρασής του με το περιβάλλον  (Scott, 2011). Στο ίδιο πνεύμα, η υιοθέτηση άτυπων πρακτικών, όπως η απόκτηση γνώσεων μέσα από την ανάπτυξη εμπειριών των μαθητών ως μουσικών και η αλληλεπιδραστική μάθηση σε ομάδες στη συμβατική μουσική εκπαίδευση, συμβάλλουν στη σύνδεση της προηγούμενης εξωσχολικής εμπειρίας των μαθητών με τη  διδασκαλία στην τάξη (Σαββίδου, 2013). Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί μουσικής πειραματίζονται με την ενσωμάτωση νέων διδακτικών προσεγγίσεων, όπως οι μουσικοί σωλήνες boomwhackers, προκειμένου να προσφέρουν μουσικές εμπειρίες με νόημα στους μαθητές τους. 

               Οι μουσικοί σωλήνες ως μελωδικά κρουστά όργανα καταφέρνουν να συνδυάσουν τη μελωδία με το ρυθμό, την αρμονία και την κίνηση με αποτέλεσμα να αποτελούν ένα εύχρηστο εργαλείο για τη βιωματική διδασκαλία του Προγράμματος Σπουδών Μουσικής (Kacar, 2014). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το  εκπαιδευτικό πρόγραμμα που εκπoνήθηκε σε δημόσια σχολεία της Νορβηγίας από τη δημόσια βιβλιοθήκη του Όσλο (Kunish, 2010). Επιπροσθέτως, η Wong (2016) –στη μοναδική δημοσιευμένη (μέχρι τώρα) έρευνα για τη χρήση των σωλήνων στην τυπική εκπαίδευση- διαπιστώνει τα θετικά οφέλη που αποκομίζουν οι μαθητές από τη διδασκαλία δημοφιλών τραγουδιών μέσα από την εργασία σε ομάδες. Η παρούσα έρευνα, ερχόμενη να συμβάλλει στην κάλυψη αυτού του ερευνητικού κενού, θέτει ως στόχο την ενημέρωση της μουσικοπαιδαγωγικής κοινότητας σχετικά με τη χρήση αυτού του νέου εκπαιδευτικού εργαλείου, διερευνώντας αρχικά τους τρόπους και τις πρακτικές που χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί μουσικής. Σε επόμενο στάδιο εξετάζονται οι λόγοι για τους οποίους αποφασίζουν να τους χρησιμοποιήσουν στο πλαίσιο της τυπικής εκπαίδευσης. 

               Η έρευνα διεξήχθη με βάση την ποιοτική μέθοδο έρευνας. Συγκεκριμένα τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσα από ημιδομημένες συνεντεύξεις πέντε εκπαιδευτικών μουσικής της Α/θμιας και της Β/θμιας που υπηρετούσαν αντίστοιχα σε σχολεία πέντε διαφορετικών πόλεων της Ελλάδας. Τα αποτελέσματα έδειξαν τα εξής: οι μουσικοί σωλήνες χρησιμοποιούνται στις τάξεις Α’- Δ’ δημοτικού για την εκμάθηση του ρυθμού και την εκτέλεση παιδικών τραγουδιών, στις Ε’-Στ’ δημοτικού για την αρμονική συνοδεία δημοφιλών τραγουδιών, ενώ στο Γυμνάσιο συνδέονται και με άλλες πτυχές του Προγράμματος Σπουδών. Ειδικότερα, στο Μουσικό Γυμνάσιο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία μουσικού συνόλου. Συγχρόνως, διαπιστώθηκε πως οι εκπαιδευτικοί μουσικής αναπτύσσουν συγκεκριμένες πρακτικές που αφορούν τον τρόπο παραγωγής του ήχου, τη σημειογραφία, τη διδακτική προσέγγιση και το ρεπερτόριο. Ως προς τους λόγους ένταξης των μουσικών σωλήνων στη μουσική διδασκαλία, οι εκπαιδευτικοί ανέφεραν τόσο εκπαιδευτικά όσο και μουσικά οφέλη. Mέσα από τα ευρήματα της έρευνας, διαπιστώνεται πως οι μουσικοί σωλήνες μπορούν να αποτελέσουν ένα εύχρηστο εκπαιδευτικό εργαλείο για τους εκπαιδευτικούς μουσικής που θέλουν να οργανώσουν το μάθημά τους με βάση τις σύγχρονες μουσικοπαιδαγωγικές προσεγγίσεις και συγχρόνως να λύσουν προβλήματα όπως η ανυπαρξία μουσικών οργάνων και ιδιαίτερα μελωδικών. Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητη η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών μουσικής σχετικά με τη χρήση των boomwhackers τόσο για τη διδασκαλία και άλλων στοιχείων της μουσικής πέραν του ρυθμού και των τραγουδιών όσο  και για την εφαρμογή ομαδοσυνεργατικών δραστηριοτήτων.

Θεματικοί Άξονες
  • Μουσικές εμπειρίες στο σχολείο, στο ωδείο και στην κοινότητα
  • Η μουσική διδασκαλία-μάθηση σε τυπικά, μη τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα
  • Διδακτική μουσικών οργάνων και μουσικών συνόλων: φιλοσοφία, μεθοδολογίες και καλές πρακτικές
Λέξεις-κλειδιά μουσικοί σωλήνες boomwhackers, τυπική εκπαίδευση, πρακτικές, οφέλη, εκπαιδευτικοί μουσικής.
Γλώσσα Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

H Μαρίνα Μίντζα εργάζεται ως εκπαιδευτικός μουσικής στην Πρωτοβάθμια από το 2005 και ως μουσικοπαιδαγωγός σε ωδεία και χώρους δημιουργικής απασχόλησης.  Eίναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος στη Μουσική Εκπαίδευση από το τμήμα Μουσικών Σπουδών (ΕΚΠΑ), δίπλωμα Ανώτερων Θεωρητικών και απόφοιτος του Διετούς Επιμορφωτικού Εργαστηρίου Καλλιτεχνικής και Δημιουργικής Εκπαίδευσης «ΑΝΙΜΑ». Συμμετέχει με βιωματικά εργαστήρια σε συνέδρια, ημερίδες και επιμορφώσεις εκπαιδευτικών μουσικής. Το  2018 κυκλοφόρησε το βιβλίο « Παιχνίδια με τους Μουσικούς  Σωλήνες  Boomwhackers» (εκδ. Fagottobooks) στο οποίο συμμετείχε ως συν-συγγραφέας.  Πιστεύει πως «η μουσική πρώτα ανακαλύπτεται και μετά μαθαίνεται»  και για αυτό η εκμάθηση της μουσικής μέσα από βιωματικές δραστηριότητες αποτελεί τον πυρήνα στη μουσική διδασκαλία της.