Στόχος της σημερινής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες είναι η ενίσχυση της δημιουργικότητας, καθώς και η ανάπτυξη της αποκλίνουσας και κριτικής σκέψης. Αν και η δημιουργικότητα είναι απαραίτητη σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, υποτιμάται σε μεγάλο βαθμό στην εκπαίδευση, κυρίως  λόγω της ελλιπής αξιοποίησης δραστηριοτήτων που προάγουν τη δημιουργικότητα με τους μαθητές, γεγονός που σε μεγάλο ποσοστό προέρχεται από την  ελλιπή εκπαίδευση των μελλοντικών εκπαιδευτικών πάνω σε πιο δημιουργικές μορφές διδασκαλίας. Ο αυτοσχεδιασμός είναι  μια έννοια που λαμβάνει διαφορετικές ερμηνείες στα διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, κοινό τόπο όμως αποτελεί το γεγονός ότι μέσω του αυτοσχεδιασμού ενθαρρύνεται η δημιουργική σκέψη, καθώς και η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων (Stamou et al., 2018. Kenny and Gellrich, 2002). Στο πλαίσιο μιας δημιουργικής μουσικής εκπαίδευσης μέσω του αυτοσχεδιασμού αναπτύσσεται  επιπλέον η φαντασία, oι κοινωνικές δεξιότητες, μέσω της εργασίας σε ομάδες, η κατανόηση μουσικών εννοιών (Burnard, 2002) και προωθούνται οι άτυπες παιδαγωγικές μέθοδοι στην εκπαίδευση (Wright and  Kanellopoulos, 2010). Ο αυτοσχεδιασμός είναι κάθε φορά μοναδικός, δε σημειογραφείται και δε γίνονται διορθώσεις  στο τελικό αποτέλεσμα. Μαζί με τη σύνθεση ανήκουν στις κατεξοχήν δημιουργικές δραστηριότητες που συμβάλλουν στην καλλιέργεια της μουσικής δημιουργικότητας. Η σύνθεση μουσικής, η οποία προϋποθέτει τη λεπτομερή επεξεργασία των ιδεών, την καταγραφή τους και την εξέλιξή τους, δύναται να προκύψει ως συνέχεια της δραστηριότητας του αυτοσχεδιασμού. Ο αυτοσχεδιασμός μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε φωνητικά, είτε με τη χρήση μουσικών οργάνων, είτε με τη χρήση του σώματος (Stamou et al, 2018). Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται εφαρμοσμένα παραδείγματα και προτάσεις διδασκαλίας αυτοσχεδιασμού σε φοιτητές/τριες Παιδαγωγικού  Τμήματος Δ.Ε., χωρίς προηγούμενη ή με μικρή μουσική εμπειρία, στο πλαίσιο της μουσικής τους εκπαίδευσης. Σκοπός της έρευνας ήταν η διερεύνηση του πώς η συστηματική χρήση του αυτοσχεδιασμού στο πλαίσιο της μουσικής εκπαίδευσης σε Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε. δύναται να συμβάλλει στην κινητοποίηση της δημιουργικότητας των φοιτητών/τριων. Επιπλέον στόχους απετέλεσαν η τόνωση  των συνεργατικών δεξιοτήτων μέσω της εργασίας σε ομάδες, η κατανόηση μουσικών παραμέτρων και η διερεύνηση της στάσης τους σχετικά με τις χρησιμοποιούμενες δραστηριότητες. Πρόκειται για δραστηριότητες ελεύθερου αυτοσχεδιασμού, καθοδηγούμενους αυτοσχεδιασμούς, αυτοσχεδιασμούς  με  αφορμή οπτικά και λεκτικά ερεθίσματα από τα βιβλία Εικαστικών, Γλώσσας και Φυσικών του Δημοτικού Σχολείου, καθώς και αυτοσχεδιασμούς για την κατανόηση και εμπέδωση μουσικών παραμέτρων. Η αξιοποίηση  διδακτικού υλικού από τα βιβλία του δημοτικού σχολείου ως αφόρμηση για τους αυτοσχεδιασμούς, στοχεύει στην κατανόηση από πλευράς των φοιτητών/τριων του τρόπου που δύναται να εμπλακεί η μουσική με άλλες τέχνες και γνωστικά αντικείμενα, αλλά και των ωφελειών που προκύπτουν από πιο δημιουργικούς και παραγωγικούς τρόπους διδασκαλίας στην τάξη. Οι αυτοσχεδιασμοί πραγματοποιήθηκαν σε ομαδικό και ατομικό επίπεδο, με κρουστά ρυθμικά και μελωδικά όργανα, με ηχηρές κινήσεις από το σώμα (Landis and Carder, 1990), με ή χωρίς συνοδεία πιάνου ή με τη χρήση backing tracks που δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες των διδασκαλιών. Η έρευνα δράσης διήρκησε ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο. Τα εργαλεία αξιολόγησης που χρησιμοποιήθηκαν βασίστηκαν στην παρατήρηση, την τήρηση ημερολογίου και τη χρήση ερωτηματολογίων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι επιτεύχθηκαν σε μεγάλο βαθμό οι στόχοι, αλλά και ότι οι φοιτητές/τριες ανταποκρίθηκαν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό στις δραστηριότητες αυτοσχεδιασμού. Αν και αρχικά ήταν διστακτικοί/ες απέναντι σε δράσεις δημιουργικού τύπου, στην πορεία ανέπτυξαν την αυτοπεποίθησή τους, αλλά  και τη θετική τους στάση απέναντι και σε άλλες δημιουργικές δραστηριότητες.  

• Η μουσική διδασκαλία-μάθηση σε τυπικά, μη τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα

Η Ειρήνη Νικολάου  σπούδασε στο Τμήμα  Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Τμήμα ΦΠΨ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ στο ίδιο Τμήμα το 2015. Είναι διπλωματούχος σολίστ πιάνου, κάτοχος διπλώματος σύνθεσης, όπου βραβεύτηκε αντιστοίχως με το Α΄ και Β΄ βραβείο και κάτοχος διπλώματος ακορντεόν. Διδάσκει από το 2002 ως μέλος ΕΕΠ, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με αντικείμενο τη «Μουσική Αγωγή»  και διευθύνει τη Χορωδία του Τμήματος από την ίδρυσή της. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται  στη μουσική παιδαγωγική, στη μουσική παιδεία στην αρχαιότητα, στη μουσική τεχνολογία, και στη σύνθεση.