Συντονίστριες: Μίτσυ Ακογιούνογλου και Δήμητρα Κόνιαρη

Είναι φανερό ότι η πανδημία έχει φέρει μόνιμες αλλαγές στη διδακτική συνθήκη, κάτι που για άλλους αποτελεί μία θετική εξέλιξη για το μέλλον της εκπαίδευσης, ενώ για άλλους συνοδεύεται από φόβο. Καθώς η πανδημία συνεχίζεται και η ανησυχία της εκπαιδευτικής κοινότητας είναι έκδηλη σε πολλά επίπεδα, στο παρόν συμπόσιο επιχειρείται η συνοπτική περιγραφή των τρόπων που αντιμετωπίζουν οι καθηγητές μουσικής τις τωρινές συνθήκες, η ανάλυση των τροποποιήσεων που απαιτήθηκαν από την τριτοβάθμια εκπαίδευση για τη μετάβαση από την εξ αποστάσεως στη δια ζώσης διδασκαλία-μάθηση και μία συζήτηση με στόχο την εμβάθυνση ως προς τις αλλαγές που απαιτούνται για να ανταποκριθεί η κατάρτιση των μελλοντικών μουσικοπαιδαγωγών στο νέο εκπαιδευτικό τοπίο.

Η πανδημία εισήγαγε απρόσμενα και απροετοίμαστα μία νέα διδακτική συνθήκη, την εξ αποστάσεως διδασκαλία-μάθηση. Μία συλλογική μελέτη, που συγκέντρωσε στοιχεία από 31 διαφορετικές χώρες, έδειξε ότι η πανδημία φανέρωσε και ενίσχυσε κοινωνικές αδικίες, τη μη ισότιμη πρόσβαση στη μάθηση για όλα τα παιδιά, αλλά και τεχνολογικές ανισότητες. Αυτά αποτελούν μείζονα ζητήματα που χρειάζεται η κάθε χώρα να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί (Bozkurt, et al., 2020). Αντίστοιχα και στη χώρα μας, δεν είναι λίγες οι αλλαγές που η πανδημία και οι περιορισμοί που την συνοδεύουν έφεραν στη λειτουργία των εκπαιδευτικών δομών, αλλά και στο μάθημα της μουσικής ειδικότερα (Ακογιούνογλου & Κόνιαρη, 2021· Βερβέρης & Αποστολής, 2020· Chrysostomou & Triantafullaki, 2020). Η επιστροφή στις τάξεις και στη δια ζώσης διδασκαλία εν μέσω πανδημίας απαίτησε διαφορετικό σχεδιασμό και οργάνωση του μαθήματος και σε πολλές περιπτώσεις συμβιβασμούς από τους εκπαιδευτικούς μουσικής. Οι απαγορεύσεις και οι αυστηρές συστάσεις όπως αυτές για το τραγούδι, τη μη κοινή χρήση μουσικών οργάνων, τις απολυμάνσεις των μέσων και των υλικών, τον περιορισμό της κίνησης και την τήρηση αποστάσεων, επέβαλαν τον επαναπροσδιορισμό των τρόπων, καθώς και το περιεχόμενο διδασκαλίας και προσέγγισης των μουσικοπαιδαγωγών στο μάθημά τους.

Οι εισηγήσεις των συμμετεχόντων στο συμπόσιο θα εστιάσουν στις ποικίλες πλευρές του αποτυπώματος της πανδημίας στην μουσική εκπαίδευση της τριτοβάθμιας βαθμίδας, θα αναλυθούν τρόποι προσέγγισης και θα παρουσιαστούν προτάσεις, ούτως ώστε οι δυσκολίες να μετουσιωθούν σε θετικές και γόνιμες εκπαιδευτικές εμπειρίες για τον μελλοντικό εκπαιδευτικό μουσικής.  Κεντρικές έννοιες που θα συζητηθούν είναι η χρήση της τεχνολογίας, η καλλιέργεια της ευελιξίας για την εφαρμογή διαφορετικών διδακτικών προσεγγίσεων, με στόχο την παροχή μιας πολύπλευρης προετοιμασίας και κατάρτισης των μελλοντικών εκπαιδευτικών μουσικής.

Μαρία Νεφέλη Σγατζή & Δήμητρα Κόνιαρη - Μουσικοτροπώντας εξ αποστάσεως στον καιρό της πανδημίας: εμπειρίες φοιτητ(ρι)ών και διδασκόντων του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Η εισήγηση παρουσιάζει το πώς βίωσαν φοιτητές/τριες και διδάσκοντες του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας τις αναγκαστικές αλλαγές που έγιναν στη διδασκαλία των μαθημάτων μουσικής τους δύο πρώτους μήνες της πανδημίας της νόσου COVID-19, λόγω του υποχρεωτικού εγκλεισμού και της κοινωνικής απομόνωσης (Μάρτιο και Απρίλιο 2020).  Στην έρευνα συμμετείχαν 48 φοιτητές και 28 διδάσκοντες, οι οποίοι συμπλήρωσαν, σε εθελοντική βάση, ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο. Παρουσιάζονται και αναλύονται οι δυσκολίες που συνάντησαν στο πέρασμα στην υποχρεωτική εξ αποστάσεως διδασκαλία των μαθημάτων μουσικής καθώς και οι τρόποι που χρησιμοποίησαν για να τις ξεπεράσουν. 

Σμαράγδα Χρυσοστόμου & Αγγελική Τριανταφυλλάκη - Αναπροσαρμόζοντας την πρακτική διδασκαλία των φοιτητών του ΤΜΣ, ΕΚΠΑ, σε συνθήκες πανδημίας 

Η διδακτική άσκηση/πρακτική διδασκαλία (practicum όπως ονομάζεται σε πολλές χώρες τις Ευρώπης) αποτελεί ένα σημαντικότατο μέρος της αρχικής προετοιμασίας και παιδαγωγικής κατάρτισης των μελλοντικών εκπαιδευτικών. Κατά τη διάρκεια αυτής αναμένεται από τους μελλοντικούς εκπαιδευτικούς να αποκτήσουν και να αναπτύξουν δεξιότητες και συμπεριφορές που θα τους καταστήσουν αποτελεσματικούς εκπαιδευτικούς. Ο υποχρεωτικός εγκλεισμός και η υποχρεωτική εφαρμογή της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης κατά το 2020 και 2021 και η μεταφορά σε σύγχρονες και ασύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις ανάγκασε τους εκπαιδευτικούς μουσικής να ανακαλύψουν νέους τρόπους για τη διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων τους και να εξερευνήσουν νέα εργαλεία διδασκαλίας και μάθησης. 

Στο ΤΜΣ ΕΚΠΑ προχωρήσαμε στην προσαρμογή του μοντέλου εφαρμογής της πρακτικής διδασκαλίας προκειμένου να καλύψουμε τις ανάγκες των φοιτητών και μελλοντικών εκπαιδευτικών. Ο στόχος μας ήταν να προσαρμόσουμε τα στοιχεία που θεωρούμε σημαντικά στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν, προσπαθώντας να εξασφαλίσουμε την ουσιαστική ανάπτυξη δεξιοτήτων και γνώσεων των φοιτητών μας - δεξιοτήτων και γνώσεων που θα ανταποκρίνονται στις νέες ανάγκες και στις νέες συνθήκες. Ταυτόχρονα θα έπρεπε το μοντέλο αυτό να χαρακτηρίζεται από ευελιξία ώστε να μπορεί να προσαρμοστεί εκ νέου καθώς οι συνθήκες θα άλλαζαν. Η παρουσίαση αυτή περιγράφει την πορεία των πέντε σταδίων που ακολουθήσαμε και τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του μοντέλου.

Αντώνης Βερβέρης & Αριστείδης Αποστολής - Η εξ αποστάσεως διδασκαλία οργάνων στα Μουσικά Σχολεία κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας του COVID-19

Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζονται τα αποτελέσματα έρευνας με θέμα την εξ αποστάσεως διδασκαλία οργάνων στα Μουσικά Σχολεία την περίοδο 11/3 με 11/5/2020, κατά την οποία όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας ανέστειλαν τη δια ζώσης λειτουργία τους. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2020 με τη συμμετοχή 87 καθηγητών οι οποίοι απάντησαν σε σχετικό ερωτηματολόγιο. Στόχος ήταν η καταγραφή των μεθοδολογιών που ακολούθησαν οι εκπαιδευτικοί αυτοί στην εξ αποστάσεως διδασκαλία τους –εφόσον βέβαια επέλεξαν να συμμετάσχουν στο όλο εγχείρημα παρά τον προαιρετικό του χαρακτήρα– αλλά και των προβλημάτων που εμφανίσθηκαν. 

Μίτσυ Ακογιούνογλου - Οι ψυχοσυναισθηματικές προεκτάσεις της εξ αποστάσεως διδακτικής συνθήκης μέσα από την εμπειρία καθηγητών μουσικής 

Η εισήγηση επιχειρεί να διερευνήσει τις ψυχοσυναισθηματικές προεκτάσεις της υποχρεωτικής διαδικτυακής διδασκαλίας του μαθήματος της μουσικής κατά τις περιόδους της καραντίνας στη χώρα μας. Μέσα από απαντήσεις καθηγητών μουσικής των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της πρωτοβάθμιας, της δευτεροβάθμιας και των ωδείων, φάνηκε ότι το αποτύπωμα καταγράφηκε σε τέσσερις άξονες: επάρκεια/ανεπάρκεια, επιβεβαίωση/ματαίωση, ηρεμία/άγχος και συλλογικότητα/αποξένωση. 

• Εκπαίδευση εκπαιδευτικών

Η Μίτσυ Ακογιούνογλου είναι επίκουρη καθηγήτρια μουσικοθεραπείας (υπό διορισμό) στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Εκπροσωπεί τον Ελληνικό Σύλλογο Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Μουσικοθεραπείας και την ΕΕΜΕ στο Music Teacher Associations in Europe. 

Ο Αριστείδης Αποστολής γεννήθηκε το 1994 στη Λέσβο. Το 2019 ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές σπουδές του στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου. Κατά την ακαδημαϊκή χρονιά του 2015-2016 έζησε στην Κωνσταντινούπολη όπου εγκαταστάθηκε για σπουδές στο Yildiz Technical University αλλά και για πρακτική άσκηση στη Μουσική Βιβλιοθήκη Erol Ucer του Istanbul Technical University. Σήμερα, είναι φοιτητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στο Μ.Π.Σ. Εφαρμοσμένη Κλινική Κοινωνιολογία και Τέχνη, παράλληλα διδάσκει Ούτι στο Μουσικό Σχολείο Μυτιλήνης.

Ο Αντώνης Βερβέρης γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στη Μυτιλήνη. Σπούδασε Μουσικολογία και Μουσική Παιδαγωγική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, και Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Είναι κάτοχος Master στη Χορωδιακή Εκπαίδευση και τη Διεύθυνση Χορωδίας από το Roehampton University του Λονδίνου και το Lynchburg College των ΗΠΑ αντίστοιχα, ενώ τον Ιούνιο του 2017 ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών ΑΠΘ. Εκτός από τη χορωδιακή μουσική έχει ασχοληθεί με την εκτέλεση και διδασκαλία του σαντουριού. Την περίοδο 2009-2018 εργάσθηκε στα Μουσικά Σχολεία Χίου και Μυτιλήνης ενώ από το 2018 διδάσκει στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Η Δήμητρα Κόνιαρη είναι μέλος του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.  

Η Μαρία Νεφέλη Σγατζή είναι απόφοιτος του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Θεσσαλονίκης στην κατεύθυνση της ελληνικής παραδοσιακής (δημοτικής) μουσικής με ειδίκευση στις εφαρμοσμένες  Μουσικές Σπουδές–Μουσική Εκπαίδευση και  καλλιτεχνικό αντικείμενο το παραδοσιακό τραγούδι. Από το 2018 σπουδάζει στο τμήμα ευρωπαϊκών κρουστών του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης.

Η Αγγελική Τριανταφυλλάκη είναι διδάκτωρ Μουσικής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου του Cambridge. Eίναι συνεργάτιδα του Εργαστηρίου Μουσικής Παιδαγωγικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών, ΕΚΠΑ. Είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Μουσικής Αγωγής (υπό διορισμό) στο Τμήμα Αγωγής & Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

H Σμαράγδα Χρυσοστόμου είναι Καθηγήτρια Μουσικής Παιδαγωγίας και Διδακτικής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, διευθύντρια του Εργαστηρίου Μουσικής Παιδαγωγικής και του Μεταπτυχιακού Προγράμματος ‘Μουσική Εκπαίδευση σε τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα’.