Η Μουσικοκινητική Αγωγή Orff στην Ελλάδα: Ιστορική ανασκόπηση και προοπτική

Μαρία Σαπλαούρα, Αγαλιανού Ολυμπία

Προφορική Ανακοίνωση

Συνεδρία Κοινωνικές-πολιτισμικές αξίες στη μουσική αγωγή και εκπαίδευση ( Saturday, 16-Apr-22 09:00:00 EEST )
Περίληψη

Το Orff-Schulwerk, όρος ο οποίος αναφέρεται στο παιδαγωγικό έργο του συνθέτη Carl Orff (Orff, 1978) αποτελεί μια από τις πλέον διαδεδομένες προσεγγίσεις μουσικοκινητικής αγωγής παγκόσμια. Σήμερα, στην επικρατούσα αγγλική ορολογία αποδίδεται, με ακριβή μετάφραση από τα Γερμανικά, ως elemental music and dance pedagogy, ενώ στην Ελλάδα είναι γνωστή ως μουσικοκινητική αγωγή Orff και παλαιότερα ως «σύστημα Orff» (Αγαλιανού, 2021). Η σχέση της Ελλάδας με το παιδαγωγικό έργο του Orff είναι στενή και πολυδιάστατη. Ο Carl Orff ποτέ δε θεώρησε το Schulwerk ως ένα εξαγώγιμο προϊόν, αλλά ως μια θεώρηση η οποία οφείλει να διαμορφώνεται και να αναδιαμορφώνεται σύμφωνα με το πολιτισμικό και ιστορικό κεφάλαιο κάθε τόπου (Orff, 1978). H προσαρμογή του σε διάφορες χώρες παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον (Regner, 2011) και ως θεώρηση οφείλει να διατηρεί την απλότητά της χωρίς να παίρνει ποτέ την τελική της μορφή (Haselbach, 1992). Για το λόγο αυτό, η διερεύνηση της πορείας του Schulwerk στην Ελλάδα παρουσιάζει ερευνητικό ενδιαφέρον. Σκοπός της εργασίας είναι η ιστορική ανασκόπηση της πορείας του παιδαγωγικού έργου του Carl Orff στην Ελλάδα. Η εργασία ξεκινά από μια περιεκτική αναφορά  στη σχέση του Οrff-Schulwerk με την αρχαία Ελληνική φιλοσοφία και συνεχίζει με την μελέτη της πορείας από το 1936, έτος κατά το οποίο ο Θρασύβουλος Γεωργιάδης, για πρώτη φορά,  χρησιμοποιεί υλικό από το Schulwerk στα μαθήματά του στη Σχολή της Κούλας Πράτσικα (Γεωργιάδης, 2018) μέχρι και το 2021. Η έρευνα βασίστηκε στη μελέτη και ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας, μελέτη αρχειακού υλικού και συνεντεύξεις. Κύριους άξονες αναζήτησης αποτέλεσαν αρχειακό υλικό της σχολής Πολυξένη Ματέυ, η πορεία της επαγγελματικής εκπαίδευσης στη Μουσικοκινητική Αγωγή Orff στη Σχολή Μωραΐτη (1986-2021), η πορεία και το αρχείο του Ελληνικού Συλλόγου Μουσικοκινητικής Αγωγής Carl Orff (1990-2021). Επίσης, διερευνήθηκε η παρουσία της μουσικοκινητικής αγωγής Orff στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα μέσα από προγράμματα σπουδών και εγχειρίδια όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης (1969-2021). Παράλληλα, διερευνήθηκε η σχέση της ελληνικής κοινότητας μουσικοκινητικής αγωγής Orff με την αντίστοιχη παγκόσμια κοινότητα και τις διεθνείς οργανώσεις οι οποίες λειτουργούν ως ένα υπέρ-εθνικό δίκτυο συνεργασίας και ανταλλαγής (1990-2021). Η έρευνα κατέδειξε μια πολύπλευρη σχέση της μουσικοκινητικής αγωγής Orff με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και σε πλαίσια εκπαίδευσης στη μουσική και το χορό η οποία έχει περάσει από διάφορα στάδια και συνεχίζει να εξελίσσεται. Φαίνεται, επίσης, να υπάρχει συνεχής παρουσία της ελληνικής κοινότητας στο διεθνή χώρο μέσα από σχέσεις και συνεργασίες με φορείς και παρουσία σε διεθνείς οργανώσεις. Ως περιορισμός της έρευνας μπορεί να αναφερθεί η μη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο η μουσικοκινητική αγωγή Orff εφαρμόζεται σήμερα το πεδίο όπως θα αποκαλύπτονταν μέσα από παρατήρηση και συνεντεύξεις μάχιμων εκπαιδευτικών. Το θέμα αυτό παραμένει ανοιχτό για μελλοντική διερεύνηση.

Θεματικοί Άξονες
  • Ιστορία της μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα
Λέξεις-κλειδιά μουσικοκινητική αγωγή Orff, Ελλάδα, ιστορική ανασκόπηση, πορεία, προοπτική
Γλώσσα Ελληνική
Βιογραφικό σημείωμα εισηγητή/ών

Μαρία Σαπλαούρα: Πτυχιούχος Κοινωνικής Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α., απόφοιτος του Τριετούς Κύκλου Μετεκπαίδευσης σε σπουδές Μουσικοκινητικής Αγωγής (ΜΚΑ) Carl Orff (Σχολή Μωραΐτη), πτυχιούχος Αρμονίας και Σύγχρονου Τραγουδιού. Μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο ΠΜΣ «Μουσική εκπαίδευση σε τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα» ΤΜΣ Ε.Κ.Π.Α. Απόφοιτος προγραμμάτων επιμόρφωσης (ΚΕΔΙΒΙΜ ΠΑΜΑΚ, Carl Orff Institute) και παρακολούθηση σεμιναρίων με εισηγητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συν-δημιουργός του Μουσικού Παραμυθιού «άσπρη Πέτρα μαύρη Γραμμή» με τη Λένα Ροντούλη (MLK). Εκπαιδευτικός μουσικής σε ωδεία, νηπιαγωγεία, εμψυχώτρια σε εργαστήρια ενηλίκων ΜΚΑ Orff. Μέλος της ομάδας «Τα παιδία κρούει» με τον Βαγγέλη Καρίπη. Γραμματέας του Ελληνικού Συλλόγου Μουσικοκινητικής Αγωγής Carl Orff Ε.Σ.Μ.Α.

Ολυμπία Αγαλιανού: Πτυχίο Τ.Ε.Φ.Α.Α., Ε.Κ.Π.Α., σπουδές στη Μουσικοκινητική Αγωγή Orff (Σχολή Μωραΐτη), διδακτορικό δίπλωμα στα παιδαγωγικά (Φ.Π.Ψ, Ε.Κ.Π.Α.). Πτυχίο αρμονίας. Σπουδές στη χοροθεραπεία (GADT) και στη συστεμική επιστημολογία (Α.Κ.Μ.Α.). Συμμετοχή στη συγγραφική ομάδα σχολικών εγχειριδίων και συλλογικών εκδόσεων. Δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. Επιμορφώτρια σε σεμινάρια ενηλίκων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Εκπαιδευτικός Φ.Α. στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (1998-2017), καθηγήτρια στις Σπουδές στη Μουσικοκινητική αγωγή  Orff στη Σχολή Μωραΐτη (2006-2016), εξωτερικός συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου (2014-2016). Σήμερα υπηρετεί ως Ε.Ε.Π. στο Τ.Ε.Α.Π.Η. του Ε.Κ.Π.Α. και διδάσκει σε Π.Μ.Σ στο ΠΑ.ΜΑΚ, στο Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο, στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Ε.Κ.Π.Α.